Στην κυπριακής καταγωγής Βρετανίδα σχεδιάστρια Ελένη Κυριάκου εμπιστεύτηκε η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή τον επανασχεδιασμό των τελετουργικών ενδυμάτων της Τελετής Αφής της Ολυμπιακής Φλόγας.
Η ΕΟΕ ενέκρινε την πρόταση της Κύπριας σχεδιάστριας και μαθήτριας του Αλεξάντερ ΜακΚουίν για τον επανασχεδιασμό των κοστουμιών, με την ίδια να το αντιμετωπίζει ως μια εξαιρετική τιμή και μια ακόμη μεγαλύτερη ευθύνη.
Η Τελετή Αφής της Ολυμπιακής Φλόγας ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του Ρίο Ντε Τζανέιρο θα γίνει στην Αρχαία Ολυμπία στις 21 Απριλίου.
Το σημαντικό έργο του επανασχεδιασμού των ενδυμάτων της Τελετής Αφής έδωσε την ευκαιρία στην σχεδιάστρια Ελένη Κυριάκου να αναδείξει τη σημασία του ενδυματολογικού σχεδίου ως αναπόσπαστου μέρους της οπτικής αφήγησης της τελετουργικής εμπειρίας και του συνολικού αισθητικού αποτελέσματος.
Τα χρώματα
Σύμφωνα με το τελετουργικό, την Αφή κάνει η Πρωθιέρεια στο χώρο του ναού της Ήρας (Ηραίον) ζητώντας τη βοήθεια του θεού του ήλιου Απόλλωνα ώστε να ανάψει η δάδα. Απαγγέλλοντας την επίκληση, η Πρωθιέρεια επικαλείται τον Φοίβο ζητώντας από τη γη, τον ουρανό, τη θάλασσα και τους ανέμους να ηχήσουν.
Η Ελένη Κυριάκου χρησιμοποίησε ακριβώς τα χρώματα της ελληνικής θάλασσας, του ουρανού, των βουνών και των ελαιώνων στα ενδύματα δημιουργώντας εμμέσως μια οπτική απόδοση της επίκλησης αλλά και επανεισάγοντας την ιστορική ακρίβεια όσον αφορά στη χρήση του χρώματος στο αρχαιοελληνικό ένδυμα καθώς επίσης και στην καλλιτεχνική του απόδοση στα αρχαία κεραμικά, τα γλυπτά και τα ανάγλυφα.
Η σχεδιάστρια εισήγαγε μια ευρεία χρωματική γκάμα, επιχειρώντας έτσι να αλλάξει την εντύπωση που επικρατεί εδώ και χρόνια ως προς την υποτιθέμενη α-χρωματικότητα του αρχαίου Ελληνικού υφάσματος και της αρχαίας Ελληνικής γλυπτικής.
Με βάση την ενδυματολογική ιστορική ακρίβεια εισήγαγε μια ευρύτερη χρωματική παλέτα με αναφορές στα χρώματα του ελληνικού τοπίου: το ανοικτό τιρκουάζ και το γαλάζιο σε συνδυασμό με το πράσινο της ελιάς και το καφέ παραπέμουν στις ελληνικές θάλασσες και τα ελαιόδεντρα. Το στεφάνι ελιάς ως σύμβολο νικής ήταν το μοναδικό Ολυμπιακό βραβείο στην Κλασική Ελλάδα.
Επίσης, για πρώτη φορά δεν υπάρχει μονοχρωμία στα ενδύματα. Τα ανδρικά κοστούμια είναι δίχρωμα, ενώ τα γυναικεία είναι δίχρωμα, τρίχρωμα και τετράχρωμα.
Παράλληλα, προσέδωσε μια ρυθμική κίνηση στη σχηματική φόρμα του αρχαίου Ελληνικού φορέματος (χιτώνα) δημιουργώντας ένα εσωτερικό στρώμα πτυχώσεων που γίνεται ορατό μόνο με τη χορευτική κίνηση.
Η ενδυματολογική ερμηνεία του Αρχαίου Ελληνικού φορέματος έχει σκοπό να αποκαλύψει στο θεατή την ομορφιά της Κλασσικής Ελλάδας, ενώ παράλληλα απευθύνεται στη σύγχρονη εποχή.
Πλήρης κατάδυση στο αρχαίο ελληνικό πνεύμα
«Ο επανασχεδιασμός των ενδυμάτων της Τελετής Αφής της Ολυμπιακής Φλόγας είχε για μένα πρωταρχικό σκοπό την προστασία της θεμελιώδους έννοιας και άρα την πλήρη κατάδυση στο αρχαίο ελληνικό πνεύμα, ώστε η μαγική στιγμή κατά την οποία ολόκληρος ο πλανήτης θα έχει μεταφερθεί στον ιερό χώρο, να είναι μαγευτική» σημειώνει η Ελένη Κυριάκου.
Η ίδια θεώρησε ότι για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος θα έπρεπε να διατηρήσει την ιστορική ακρίβεια των πιο σημαντικών στοιχείων του κλασικού ενδυματολογικού σχεδίου, εξελίσσοντας τα παράλληλα ώστε να μπορέσουν να λειτουργήσουν πλήρως στο 2016.
«Συνεχίζοντας να εξερευνώ το αρχαίο ελληνικό ένδυμα δεν θα μπορούσα να σταθώ αδιάφορη στην αίσθηση του ρυθμού, ορατή στο ίδιο το σχέδιο του ενδύματος αλλά και στον τρόπο που οι αρχαίοι καλλιτέχνες απέδιδαν ζωγραφικά το φόρεμα» συνεχίζει η ενδυματολόγος.
Γι’ αυτό το λόγο, και επειδή ουσιαστικά πρόκειται για χορευτικά/ τελετουργικά ενδύματα, χρειάστηκε να δώσει πολύ μεγαλύτερη έμφαση στο σχέδιο ώστε να καταφέρει να αποδώσει αλλά και να εντείνει την αίσθηση του ρυθμού ιδιαίτερα κατά την διάρκεια της χορευτικής κίνησης. Διαφοροποίησε έτσι τα ενδύματα, κάνοντας συγκεκριμένες επεμβάσεις που αποκαλύπτονται θεαματικά όταν αρχίσουν οι χορευτές να κινούνται.
Φανερή είναι επίσης η χρήση του δέρματος και της γούνας στο αρχαιοελληνικό ένδυμα, ανδρικό, γυναικείο και τελετουργικό. Γι’ αυτό το λόγο, χρησιμοποίησε τα ίδια υλικά στις ταινίες και τις γιρλάντες.
Στη μελανόμορφη αγγειογραφία της κλασικής περιόδου το χρώμα του γυναικείου δέρματος απεικονίζεται λευκό σε αντίθεση με του αντρικού που είναι μαύρο. Η σχεδιάστρια γοητεύτηκε από αυτή την αντίθεση και θέλησε να την αποδώσει. «Ενώ λοιπόν τα χρώματα των ανδρικών και γυναικείων ενδυμάτων είναι τα ίδια, μεταξύ τους υπάρχει μια αντιστρόφως ανάλογη χρωματική σχέση. Με βάση αυτή τη σχέση, στο ανδρικό τελετουργικό ένδυμα το πράσινο της ελιάς κυριαρχεί εξωτερικά ενώ ένα απαλό τιρκουάζ αποκαλύπτεται» εξηγεί.
Λεπτομέρειες του ενδυματολογικού σχεδίου
Οι ιέρειες φορούν πτυχωτά ενδύματα που θυμίζουν κολώνες. Όταν στέκονται ακίνητες μόνο οι εξωτερικές πτυχώσεις είναι ορατές και όλα τα ενδύματα φαίνονται τα ίδια. Έχουν ένα απαλό τιρκουάζ χρώμα. Όταν όμως οι Ιέρειες αρχίσουν να κινούνται και να χορεύουν αποκαλύπτονται εσωτερικές πτυχώσεις. Έτσι τα ενδύματα δεν είναι πλέον τα ίδια. Τρία διαφορετικά σχέδια αποκαλύπτονται.
Στο πρώτο σχέδιο, η εσωτερική πτύχωση είναι στο χρώμα του πράσινου της ελιάς, δημιουργώντας έτσι μια έντονη χρωματική αντίθεση με το απαλό τιρκουάζ που είναι το χρώμα των εξωτερικών πτυχώσεων. Στο δεύτερο, η εσωτερική πτύχωση είναι γαλάζια και η αντίθεση με το απαλό τιρκουάζ είναι ηπιότερη. Στο τρίτο, η εσωτερική πτύχωση έχει ένα γεωμετρικό σχέδιο στο τελείωμα και δημιουργεί μια ρυθμική αίσθηση που παραπέμπει σε ελληνικό φόρεμα της κλασικής περιόδου.
Το ένδυμα είναι τρίχρωμο. Η εσωτερική πτύχωση έχει δύο χρώματα, μπλε και βαθύ πράσινο. Οι ταινίες σταυρώνουν στο στήθος σύμφωνα με το εμβληματικό σχέδιο του κλασικού ελληνικού ενδύματος. Συνδυάζουν δέρμα και δέρμα διατρητού τύπου.
Στα ανδρικά ενδύματα οι πτυχώσεις έχουν αντιστρόφως ανάλογη χρωματική σχέση με τις πτυχώσεις των ενδυμάτων των Ιερειών. Το πράσινο της ελιάς είναι το χρώμα των εξωτερικών πτυχώσεων και το απαλό τιρκουάζ των εσωτερικών. Οι ζώνες, σε ασύμμετρα σχέδια, είναι από διατρητό δέρμα και σουέντ κορδόνια.
Τα παιδικά στεφάνια (γιρλάντες) απεικονίζουν φύλλα ελιάς. Ένα από τα σχέδια είναι πανομοιότυπο με φύλλο ελιάς που απεικονίζεται σε ελληνικά κεραμεικά της κλασσικής περιόδου. Τα φύλλα ελιάς είναι κατασκευασμένα από γούνα, δέρμα σουέντ και διατρητό δέρμα.
Τα υλικά
Όλα τα υλικά, το νήμα, το δέρμα και η γούνα, έχουν εισαχθεί από την Ιταλία. Η ύφανση του νήματος, η κοπή του δέρματος και η κατασκευή όλων των ενδυμασιών έχει γίνει στην Αθήνα από ομάδα εξειδικευμένων πατρονίστ και τεχνιτών κοπτικής – ραπτικής.
Η Ελένη Κυριάκου
Η Ελένη Κυριάκου ίδρυσε το δικό της ready-to-wear label το 2011. Συμμετείχε τρεις φορές στην εβδομάδα μόδας στο Παρίσι (Paris Fashion Week) με τη στήριξη του UKFT (Σύλλογος Μόδας και Υφάσματος του Ηνωμένου Βασιλείου). Επίσης, συμμετείχε τρεις φορές στην επίσημη εβδομάδα μόδας (Athens Xclusive) της Αθήνας.
Έχει μαθητεύσει κοντά στον Alexander McQueen. Σπούδασε Aρχιτεκτονική στο πανεπιστήμιο Bartlett, UCL στο Λονδίνο και Σχέδιο Υφασμάτος (Textile design) στο Central Saint Martins, όπου κέρδισε το βραβείο Best Sustainable Design.
Ελληνοκυπριακής καταγωγής, γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Βρετανία. Έχει κυπριακή και βρετανική υπηκοότητα. Το στούντιο της καθώς και η παραγωγή (productions) βρίσκονται στην Αθήνα όπου η Ελένη Κυριάκου ζει πλέον μόνιμα και αισθάνεται ότι εδώ είναι το αληθινό της σπίτι.
Το design concept έχει το κεντρικό ρόλο στη δουλειά της. Εκείνο που επιδιώκει είναι να μεταφέρει την ουσία του design concept στη μόδα με τρόπο συναισθηματικό και εννοιολογικό. Ο τρόπος που χειρίζεται την υφή είναι γεμάτος ευαισθησία και ο τρόπος που εκφράζεται σχεδιαστικά είναι γεωμετρικά δομημένος. Εστιάζει σε νεωτεριστικές δημιουργίες, που όμως είναι απόλυτα χρηστικές (wearable).
