Μερικές φορές το μόνο που χρειάζεται για να καταστρέψεις έναν άνθρωπο είναι να πατήσεις ένα κουμπί. Όταν ο πρώην σου αποφασίζει να σε εκδικηθεί αναρτώντας γυμνές φωτογραφίες σου και βίντεο από τη σεξουαλική σας ζωή στο διαδίκτυο, η κόλαση μπορεί να αρχίσει να σου φαίνεται ένα φιλικό μέρος.
Της Τώνιας Σταυρινού
Κάθε φορά που περνούσα την πόρτα της τουαλέτας του σχολείου έβλεπα τον ίδιο αριθμό γραμμένο με μαρκαδόρο στην πόρτα. Ήταν το νούμερο τηλεφώνου της «Γεωργίας από την Στ 2» που κάποιος εκδικητικός πρώην έγραφε εκ μέρους της: «τα κάνω όλα, πάρε με για άγριο σεξ, θα περιμένω». Από διακριτικότητα προσπαθούσα να μην απομνημονεύσω το νούμερο αν και ήταν δύσκολο με το μυαλό σφουγγάρι των 16 μου χρόνων και τη συχνοουρία που με ανάγκαζε να περνάω την ίδια πόρτα τουλάχιστον στα δύο από τα τρία διαλείμματα. Η δική μου μέθοδος να ξεπερνάω χωρισμούς ήταν να αποκεφαλίζω τους πρώην από φωτογραφίες στα σχολικά άλμπουμ και να τους ζωγραφίζω κέρατα και σουβλερά δόντια με το BIC στυλό. Κάποιοι άλλοι, όπως έμαθα αργότερα, προτιμούν να σκίζουν τις φωτογραφίες και ως συμπληρωματικό μέτρο να «βάφουν τις κουρτίνες στο χρώμα που μισούσε».
Στην εποχή των social media και των παιδιών που γεννιούνται με ένα τεράστιο εγώ στη θέση της συνείδησης, το όπλο εκδίκησης έχει το σχήμα του smart phone και εμβέλεια τόσο μεγάλη που «σκοτώνει» ακαριαία τα θύματα. Η διάρρευση φωτογραφιών και βίντεο που απεικονίζουν την πρώην γυμνή, να κάνει σεξ ή σε πολύ προσωπικές στιγμές, είναι μια μορφή εκδίκησης που έχει λάβει μαζικές διαστάσεις με θύματα κυρίως γυναίκες και κορίτσια που έδειξαν εμπιστοσύνη μπροστά σε έναν άντρα με μια κάμερα. Το φαινόμενο του revenge porn (εκδικητική πορνογραφία) έχει αναγκάσει τους κολοσσούς της τεχνολογίας όπως η Google να αναζητούν περιοριστικά μέτρα.
Το Facebook καταγράφει πλέον τις αναρτήσεις παρενόχλησης και τις επιθέσεις μίσους, ενώ η Microsoft προωθεί μια νέα πρακτική για διαγραφή όλων των links με κακοποιητικό περιεχόμενο και την αποκοπή αυτού που τις δημιούργησε. Το Twitter μπορεί πια να κλειδώσει τους χρήστες έξω από τους λογαριασμούς τους και να κρύβει από τους χρήστες υλικό που έχει καταγγελθεί. Η μία μετά την άλλη οι χώρες τρέχουν να θεσπίσουν νομοθεσίες και να προστατεύσουν (κυρίως) τις γυναίκες που αποτελούν το 92% των θυμάτων από τις συνέπειες της μαζικής διαδικτυακής διαπόμπευσης. Στην Κύπρο, ωστόσο, η μία και μοναδική περίπτωση που έχει καταγγελθεί στο Κυπριακό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου CyberEthics αφορούσε γυναίκα που ανάρτησε γυμνές και προσωπικές φωτογραφίες του πρώην συντρόφου της, ως μέτρο εκδίκησης μετά τον χωρισμό τους. «Είμαστε σχεδόν βέβαιοι ότι υπάρχουν πολλαπλάσια περιστατικά, όμως δεν έχουν καταγγελθεί σε μας», λέει η Ιλιάδα Σπύρου, συντονίστρια του Safer Internet Helpline. «Ο τρόπος που μπορούμε να βοηθήσουμε σ’ αυτές τις περιπτώσεις είναι να ζητήσουμε να κατεβεί το περιεχόμενο από το ίντερνετ». Τ
α βίντεο και οι φωτογραφίες που δημοσιοποιούνται από πρώην συντρόφους ή συζύγους συνήθως είχαν τραβηχτεί με τη συναίνεση του θύματος, το οποίο θεωρούσε ότι ο (τότε) σύντροφός τους δεν θα έκανε ποτέ κάτι για να τους πληγώσει. «Θα τους χαλάσουμε το όνειρο της παντοτινής αγάπης, αλλά είναι πολύ πιθανόν ο σημερινός τους σύντροφος να είναι αυτός που αύριο θα βρεθεί στη θέση του στυγνού εκδικητή», λέει η κ. Σπύρου. «Αυτό που λέμε πάντα, ιδιαίτερα στους έφηβους, είναι να σκέφτονται πολύ πριν στείλουν ένα βίντεο ή μια γυμνή φωτογραφία τους, ακόμη και σε άτομο εμπιστοσύνης. Να μη δίνουν σε κανένα τους κωδικούς πρόσβασης στους προσωπικούς τους λογαριασμούς και να μην εμπιστεύονται σε κανέναν προσωπικές τους φωτογραφίες και βίντεο».
Υπάρχουν όμως και τα βίντεο ή φωτογραφίες που τραβήχτηκαν κρυφά, είτε σε τουαλέτες, είτε στην κρεβατοκάμαρα χωρίς τη συγκατάθεση του θύματος. Κι ενώ όλοι κάνουμε like σε εκστρατείες που επιχειρούν να σταματήσουν τον δημόσιο λιθοβολισμό γυναικών στο Αφγανιστάν, παραμένουμε μέρος ενός πολιτισμού με δίκτυα επικοινωνίας που εκτελούν γυναίκες χρησιμοποιώντας για «πέτρες» εκατομμύρια κλικ. Γιατί πέρα και πάνω από έγκλημα εκδίκησης, το να δημοσιεύεις προσωπικές φωτογραφίες στο διαδίκτυο, είναι μια ακραία επίθεση μίσους που στρέφεται στο φύλο του θύματος. Είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να βιάσεις μια γυναίκα χωρίς να την αγγίξεις.
THE END OF THE AFFAIR
Η εκδικητική μανία σπυριασμένων έφηβων που έχει λάβει διαστάσεις λυσσαλέου πολέμου κατά των γυναικών παγκόσμια, ξεκίνησε από έναν άνθρωπο. Ο Hunter Moore δημιούργησε την ιστοσελίδα IsAnyoneup.com δίνοντας βήμα σε κάθε μισογύνη που ήθελε να εκδικηθεί την πρώην σύντροφό του, διασύροντάς με αναρτήσεις γυμνών και πολύ προσωπικών φωτογραφιών της.
Η ιστοσελίδα δεχόταν 350.000 επισκέπτες την ημέρα κάνοντας πλούσιο τον διαχειριστή της, ο οποίος περιέγραφε τον εαυτό του ως «επαγγελματία καταστροφέα ζωών» και συχνά χλεύαζε τα θύματά του: «Όλοι πια έχουμε αυνανιστεί με τις φωτογραφίες σου. Τώρα πια δεν μπορεί να γίνει χειρότερο», είχε γράψει σε ένα από αυτά. Με το που έκλεισε η συγκεκριμένη ιστοσελίδα, ο σπόρος μεταφυτεύθηκε σε χιλιάδες άλλες μετατρέποντας το φαινόμενο σε όπλο μαζικής καταστροφής. Σήμερα λειτουργούν επαγγελματικά site αφιερωμένα στην «πορνογραφία εκδίκησης» και το περιοδικό Economist ανεβάζει τον αριθμό τους στις 3.000 χωρίς να υπολογίζονται οι αναρτήσεις στα social media. Στο άρθρο του περιοδικού δημοσιεύεται μεταξύ άλλων η ιστορία μιας καθηγήτριας του Μέριλαντ των ΗΠΑ, η οποία αφότου χώρισε με τον σύντροφό της το 2011 είδε έκπληκτη γυμνές φωτογραφίες της αναρτημένες στο διαδίκτυο μαζί με τα προσωπικά της στοιχεία –ονοματεπώνυμο, διεύθυνση και αριθμό τηλεφώνου. «Είχε πει πως θα με καταστρέψει» δήλωσε η γυναίκα, η οποία μετά την ανάρτηση δέχθηκε σεξουαλική παρενόχληση από αγνώστους που εμφανίζονταν ξαφνικά έξω από το σπίτι της και το σχολείο στο οποίο δούλευε. Αντίστοιχα, στη Βρετανία μια νεαρή γυναίκα που εργαζόταν ως νταντά για τα παιδιά του πρωθυπουργού David Cameron, έζησε ανάλογη εμπειρία όταν χώρισε τον σύντροφό της.
Η εικόνα του προφίλ της στο Facebook αντικαταστάθηκε με μια γυμνή φωτογραφία που της είχε τραβήξει εκείνος σε πριβέ στιγμές τους. Τα περιστατικά είναι χιλιάδες και το φαινόμενο έχει ήδη οδηγήσει αρκετές νεαρές γυναίκες και έφηβες στην αυτοκτονία. Το Ισραήλ ήταν η πρώτη χώρα που ποινικοποίησε το revenge porn, θεωρώντας το ποινικό αδίκημα που τιμωρείται με πέντε χρόνια φυλάκιση. Τον περασμένο Απρίλη, η Βρετανία εισήγαγε ανάλογο νόμο με βάση τον οποίο έχουν ήδη καταδικαστεί δώδεκα άντρες και μία γυναίκα.
Περίπου οι μισές πολιτείες των ΗΠΑ έχουν προχωρήσει σε αλλαγή νομοθεσίας, καθώς επίσης, η Αυστραλία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιαπωνία και η Βραζιλία μετά από αυτοκτονία 13χρονου κοριτσιού που είδε γυμνές φωτογραφίες της να δημοσιοποιούνται από συμμαθητές της. Η ευκολία με την οποία ανεβοκατεβαίνουν φωτογραφίες –πολλές από τις οποίες πολύ προσωπικές- στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθιστούν πολύ δύσκολο να διακρίνει κανείς τα όρια μεταξύ δημόσιου και προσωπικού. Προσθέτοντας σ’ αυτό τα στερεότυπα των φύλων, το κοκτέιλ ενός θυμωμένου άντρα με αρχείο προσωπικών δεδομένων της πρώην του, γίνεται εκρηκτικό.
Στην Κύπρο η νομοθεσία δεν αναφέρεται ειδικά στο φαινόμενο της εκδικητικής πορνογραφίας, όμως, ο Περί επεξεργασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα Νόμος- 138(ι)/2001 μπορεί να προστατεύσει τα θύματα. «Είναι σημαντικό επίσης, να μην παίζουμε ποτέ το ρόλο του θεατή σε αυτά τα περιστατικά», λέει η κ. Σπύρου. «Πριν σχολιάσουμε, διαδώσουμε και προωθήσουμε σε άλλους το γυμνό υλικό ενός άλλου ανθρώπου, να αναλογιστούμε τις συνέπειες που θα έχει στη ζωή του. Τι θα γίνει αν δει το υλικό ο εργοδότης του, η οικογένειά του, οι άνθρωποι που τον αγαπούν; Μπορεί να μοιάζει με παιχνίδι αλλά σίγουρα δεν είναι. Το αντίκτυπο στη ζωή του θα είναι τεράστιο. Και σε ορισμένες περιπτώσεις μη αναστρέψιμο».
ΠΑΓΙΔΕΥΜΕΝΗ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ
Αν έχεις πέσει θύμα εκδικητικής πορνογραφίας, μπορείς να απευθυνθείς στο Κυπριακό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου CyberEthics το οποίο λειτουργεί Γραμμή Βοήθειας στο τηλ. 70000 116. Μπορείς επίσης να επικοινωνήσεις με την Υπηρεσία Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Αστυνομίας στα τηλ. 22808200 / 22808456 / 22607250 και μέσω email: [email protected]
