Ακριβώς πριν από δέκα χρόνια! Κυριακή 17 Ιουλίου 2011, νωρίς το μεσημέρι στη Χώρα της Μυκόνου. Ο ήλιος έκαιγε και σε τύφλωνε όπως συνήθως, όμως βοριάς δεν φυσούσε ούτε για δείγμα. Στο ναό της Πανάχρας, ντόπιοι και φίλοι καρδιάς από παντού είχαν μαζευτεί για να αποχωριστούν τον διάσημο σε όλο τον κόσμο, Φιλιππή τους. Την πιο γνωστή περσόνα της Μυκόνου. Η είδηση που κυκλοφόρησε τους τελευταίους μήνες και θέλει το σχεδιαστικό δίδυμο Dean and Dan Caten (Dsquared2) να επενδύει ένα εκατομμύριο για να μεταφέρει στο νησί -στην αυλή του πάλαι ποτέ πιο κοσμοπολίτικου μαγαζιού του νησιού- το εστιατόριο τους «Ceresio 7», μας δίνει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να θυμηθούμε τoν άνθρωπο που έκανε το όνομά του συνώνυμο της φιλοξενίας.
Από την Έρση Μηλιαράκη
Οι φωτογραφίες είναι από το προσωπικό αρχείο του αείμνηστου Φίλιππου Κοντιζά.
Βέρος Μυκονιάτης, ο Φίλιππος Κοντιζάς έμελλε να κάνει το χαϊδευτικό του όνομα συνώνυμο της μυκονιάτικης φιλοξενίας. «Φιλιππή» τον φώναζαν οικογένεια, φίλοι και γνωστοί, Philippi βάφτισε και το ρεστοράν του, σε εκείνη την τόσο φροντισμένη, πολύχρωμη και δροσερή αυλή, σε ένα σοκάκι στην καρδιά της Χώρας, όπου, ακόμη κι αν δεν το ξέρεις, σχεδόν σε βγάζουν τα βήματά σου από ένστικτο. Εδώ που έχουν υμνήσει το μυκονιάτικο καλοκαίρι χρυσά ονόματα του διεθνούς jet set και της ελληνικής αφρόκρεμας.
Οι παλιοί θα σου πουν πως ο τότε πλανητάρχης George Bush (ο πατέρας) έγλειφε τα δάχτυλά του με τη λευκή ταραμοσαλάτα του Φιλιππή. Ή για τον μπαρμπα-Γιάννη (Λάτση) που πήγαινε στη φημισμένη αυλή να διαλέξει μόνος του τα μαγειρευτά και εκείνο το μοσχομυριστό roast beef με μακαρόνια που όμοιό του δεν είχε ξαναφάει στη ζωή του, για να τα πάρει στη συνέχεια στο σκάφος και να γλεντήσει με τους φίλους του. Ο Anthony Quinn ζητούσε συνέχεια από τον Φιλιππή συρτάκι για να το χορέψει. Η Jane Fonda έπινε στο όμορφο μπαρ τις μαργαρίτες της. Ο Paul Newman απολάμβανε στον κήπο τα υπέροχα θαλασσινά πριν συνεχίσει τη νύχτα του στο 7 Sins.
Ο Ζάχος Χατζηφωτίου με τον Γιώργο Κατσιφάρα.
Οι σχεδιαστές Gianfranco Ferré και Pierre Cardin, αλλά και η θλιμμένη πριγκίπισσα Soraya, που όμως εδώ χαμογελούσε απολαμβάνοντας το σπιτικό μπακλαβά της, ήταν μερικοί μόνο από τους μόνιμους θαμώνες τη χρυσή εποχή του Philippi, που άνοιξε το 1975 και έγινε αναπόσπαστο κομμάτι της κοσμοπολίτικης Μυκόνου. Jackie Kennedy, Bianca Jagger, Paloma Picasso επίσης αγάπησαν τη ζεστή φιλοξενία και το εγκάρδιο κέφι που οδηγούσε σε τραγούδια και χορούς ως το πρωί στου Φιλιππή. Ο αείμνηστος Χατζιδάκις διασκέδαζε εδώ μετά τις περιηγήσεις του στη Δήλο. Ο Μίνως Μάτσας επίσης. Η Μαρινέλλα, ο Ζάχος Χατζηφωτίου, η Ζωή Λάσκαρη, η Άλκηστις Πρωτοψάλτη, η Άννα Βίσση, ο Ντέμης Ρούσσος έχουν αποκτήσει εδώ μερικές από τις ομορφότερες καλοκαιρινές αναμνήσεις τους, από εκείνες που κρατάνε μια ζωή. Η λίστα δεν έχει τέλος, ούτε η παράθεση ονομάτων ιδιαίτερο νόημα, αφού, στα 36 χρόνια λειτουργίας του, το εστιατόριο του Φιλιππή ήταν η μαγική αυλή με τα κυκλαδίτικα αρώματα, τις ονειρεμένες γεύσεις και την αβίαστη χαρά που έβαλαν στην καρδιά τους επώνυμοι και ανώνυμοι όλου του κόσμου. Σε έναν πρόχειρο υπολογισμό, από το μαγαζί του έχουν περάσει γύρω στους εξήντα αρχηγούς κρατών, από τους οποίους οι σαράντα τουλάχιστον ανέπτυξαν προσωπική, έστω και σύντομη, σχέση με το θρυλικό οικοδεσπότη.
Η Άννα Βίσση και η Χρύσα στη Φάρμα Πλακωτά.
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ
Ο Φίλιππος Κοντιζάς γεννήθηκε στη Μύκονο το 1950 από γονείς που στάθηκαν πρωτεργάτες στην τουριστική ανάπτυξη της Μυκόνου. Το οικογενειακό ξενοδοχείο Philippis φημιζόταν τότε και για τις περίφημες μυρωδιές που έβγαιναν από την κουζίνα της μητέρας του, η οποία τον δασκάλεψε από μικρό στα μυστικά των σπιτικών γεύσεων που αργότερα θα γνώριζαν τόση ανταπόκριση. Κυρίως, όμως, ο μικρός Φιλιππής μεγάλωσε με το δηλιακό φως και την αγάπη για τον τόπο του στο αίμα του. «Μετά τα 13, άρχισα να πηγαίνω με έναν μπάρμπα μου, που ήταν ψαράς, στη Δήλο. Τότε άρχισα να καταλαβαίνω την ομορφιά της και της γύρω περιοχής. Ένιωσα πόσο ξεχωριστό είναι το φως της. Πρόσεξα την αρχιτεκτονική της Δήλου και μετά κατάλαβα και της Μυκόνου.
Με τον Pierre Trudeau (πρώην πρωθυπουργό του Καναδά και πατέρα του σημερινού).
Ευτυχώς –και χάρη σε μερικούς ανθρώπους–, διατηρήθηκε όπως τότε. Ήμασταν μια παρέα φίλων και κυνηγούσαμε εποχικά αγριογούρουνα, ορτύκια, τρυγόνια. Πριν φτιαχτούν τα σπίτια, η Μύκονος ήταν τόπος όπου σταματούσαν τα πουλιά να ξεκουραστούν. Έτσι, γυρνούσαμε όλο το νησί. Παρατηρούσαμε τα παλιά σπίτια και τα κτίσματα, τις ωραίες γωνιές, τους παλιούς φούρνους, τις όμορφες πέργκολες στα χωριά. Δεχτήκαμε επιρροές. Πιστεύω ότι από αυτές τις εικόνες απέκτησαν οι Μυκονιάτες ευαισθησία όσον αφορά στην αρχιτεκτονική του νησιού τους. Ακόμη και σήμερα, το κάθε σπίτι πρέπει να ταιριάζει με το χώρο. Δούλεψα με τον πατέρα μου στις οικοδομές (σ.σ. ο πατέρας του υπήρξε εργολάβος οικοδομών) και είχαμε και το ξενοδοχείο Philippi και έτσι είχα ταυτόχρονα επαφή και με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του νησιού αλλά και με τον τουρισμό και τους ξένους» δήλωνε σε συνέντευξή του στο Mykonos Magazine το 2008 στην Κλειώ Χατζηστεφάνου.
Με τον πατέρα Bush.
Μετά την πολυετή παραμονή του στο στρατό με ειδικότητα ηλεκτρολόγου-μηχανολόγου στα καταφύγια ατομικής ενέργειας, πίστεψε ότι απέκτησε το knowhow της οργάνωσης και του στησίματος οποιασδήποτε δουλειάς. Το δαιμόνιο υπήρχε, η πείρα αποκτήθηκε, το οικογενειακό σπίτι με το λαχανόκηπο περίμενε να αξιοποιηθεί αλλιώς μέσα στη Χώρα κι έτσι γεννήθηκε το Philippis Garden. «Μαγείρευε η μητέρα μου τότε. Οι σπεσιαλιτέ της ήταν ντομάτες γεμιστές, κουνέλι στιφάδο, γιουβαρλάκια, ντολμαδάκια. Τότε ο κόσμος προτιμούσε τα μαγειρευτά από τα σχάρας. Ήταν πιο νόστιμα και δεν είχε αρχίσει η μόδα της δίαιτας».
Ο Φιλιππής έζησε τη Μύκονο με τα αυτοσχέδια γλέντια του Ωνάση και του Νιάρχου στο γιαλό, τότε που οι ντόπιοι έθρεφαν οικογένειες φτιάχνοντας «κοσμήματα» από κοχύλια, μάλλινα πουλόβερ και μύλους-μινιατούρες για τους επισκέπτες. Είδε τους Γάλλους της Αρχαιολογικής Σχολής και την Ελένη Βλάχου με τις κοσμικές παρέες της να δίνουν την πρώτη τουριστική πνοή στο νησί. Αγάπησε την εποχή που ντόπιοι και τουρίστες ήταν ένα σε μια ιερή συμμαχία που υμνούσε την καλοκαιρινή χαρά με όλη την αυθεντικότητα του κόσμου. Και έγραψε τη δική του ιστορία στις σελίδες της με εκείνη την παλιά Μύκονο πάντα Νο1 στο μυαλό του. Διορατικός και με έντονο ένστικτο να τον διακρίνει ακόμα και σε θολές στιγμές, ο Φιλιππής ήξερε να ακολουθεί την εποχή του. Μεγάλος γνώστης της κουζίνας (αλλά και του μπαρ, όπου ακόμη νομίζεις ότι θα τον βρεις να κάθεται στο έξω το σκαμπό με το που κλείσει η κουζίνα), πρόσθεσε στο μενού του περιζήτητα θαλασσινά πιάτα όταν χρειάστηκε, ακόμα και σούσι όταν «αναγκάστηκε». Ταξίδευε συχνά με το προσωπικό στο εξωτερικό για τις βραδιές γευσιγνωσίας Philippi, τα σεμινάρια και τις εκδηλώσεις που διοργάνωνε σε συνεργασία με τον ΕΟΤ. Ήξερε τα πάντα για τις γαστρονομικές τάσεις διεθνώς.
Η Χρύσα με τον Jack Lang.
Όμως η δική του άποψη για την «καλή κουζίνα» ήταν όσο πιο μυκονιάτικη μπορούσε να υπάρξει. Το όραμά του και η μετέπειτα μεγάλη του αγάπη, η Φάρμα Πλακωτά, ήταν ο τρόπος που επέλεξε για να εξασφαλίσει τις καλύτερες πρώτες ύλες για το ρεστοράν του, αλλά και για να ταξιδέψει τη γαστρονομική κουλτούρα του τόπου του στον κόσμο, συστήνοντας στους επισκέπτες το μυκονιάτικο κρασί, το ζυμωτό ψωμί και τις σπιτικές συνταγές που εδώ τους μάθαινε να μαγειρεύουν. Μαζί του σε όλη αυτή την προσπάθεια η Χρύσα Κοντιζά, δεύτερη σύζυγός του και το άλλο μισό του Phillipis Garden. Είκοσι τέσσερα χρόνια γάμου, που άρχισαν με ένα τελεσίγραφο, ένα ωραίο μεσημέρι: «Αν θες να είμαστε μαζί, αφήνεις τη ζωή σου στην Αθήνα και κατεβαίνεις τώρα στη Μύκονο». Το ίδιο βράδυ η Χρύσα Κοντιζά βρισκόταν δίπλα του και ως ζευγάρι τούς αγάπησαν οι γενιές που διασκέδασαν στο μαγαζί τους.
Η Χρύσα και ο Φιλιππής με τον Oliver Stone.
ΛΑΤΡΗΣ ΤΗ ΓΗΣ, ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ
Όμως, σε όλες τις ιστορίες σαν κι αυτές υπάρχει πάντα το σημείο «όταν τα φώτα σβήνουν». Ο Φιλιππής πέρασε δεκαετίες ολόκληρες με λαμπερό κόσμο να διασκεδάζει στα τραπέζια του, αλλά ο ίδιος τελευταία αγαπούσε όλο και περισσότερο την ησυχία του. Και όταν τα φώτα έσβηναν στο μαγαζί, θα άφηνε τα σοκάκια της Χώρας να του δείξουν το δρόμο. Με παρέα του τη νύχτα θα κατέληγε σε ένα από τα μπαράκια που είχε για λημέρια του, απλός και αθόρυβος παρά το βροντερό όνομά του. Πήγαινε πάντα μόνος και ήταν παντού παραπάνω από ευπρόσδεκτος – αυτός που ήθελαν όλοι να έχουν στην παρέα τους. Κι αν ήσουν από τους λίγους που τους έκανε την τιμή να νιώθει ξεκούραστα μαζί τους, θα σε κερνούσε και θα σου έλεγε ιστορίες. Καταρχήν, θα μιλούσε για τη Μύκονο που είναι «η βασίλισσα του κόσμου» και που παρά τους «κανίβαλους» που τη χαλάνε, υπάρχει η Δήλος με το φως και την ενέργειά της να δίνει ισορροπία στην κατάσταση. Τη λάτρευε όσο ελάχιστοι τη Δήλο – μικρός έπλυνε τα ψηφιδωτά της, αυτά που βλέπουμε τώρα στο μου- σείο της, για να δείχνουν όμορφα με τα πραγματικά τους χρώματα την πρώτη φορά που θα τα φωτογράφιζε ο Μπενάκης. «Δεν έχει τίποτα νόημα, νόημα έχει μόνο η θάλασσα» θα σου έλεγε για να σε αλαφρώσει. «Όσο πιο μεγάλο είναι το πρόβλημα, τόσο πιο χαρούμενος να είσαι. Γιατί το μεγάλο το βλέπεις ξεκάθαρα και το ξεριζώνεις μια και έξω. Αρκεί να έχεις νου και να βάζεις μόνο λογική. Τα προβλήματα θέλουν λογική. Σε όλα τα άλλα να ’χεις το συναίσθημα», έλεγε συχνά.
Φιλιππής – Χρύσα: Το ζευγάρι-ψυχή της Μυκόνου.
Ο Φιλιππής ήταν λάτρης της γης, του νερού και του φωτός. Υπήρξε ένα με τον τόπο του. Πολλές φορές θα ξεκινούσε με δυο καλούς φίλους να ψαρέψουν στη Δήλο για μια μέρα και θα επέστρεφε μετά τις 10.00 το βράδυ, αφού μάθαινε ότι τον έψαχναν κι ανησυχούσαν. Άλλα φεγγάρια θα απομονωνόταν στη φάρμα του. Εκεί, του Αγίου Φιλίππου, οργάνωνε και το ομορφότερο πανηγύρι του νησιού κάθε Οκτώβριο, με όλους προσκαλεσμένους. «Το θέμα είναι η ηδονή που θα νιώσεις μέσα στην ψυχή σου» θα σου έλεγε πια μετά την πλούσια σε μεγαλεία ζωή του. Και πως σημασία έχει να αγαπάς: «Ό,τι κάνεις, άμα το γουστάρεις με την ψυχή σου, μπορεί να φτάσει στον ουρανό. Ό,τι αγαπάς αποκλείεται να σε αφήσει».
Το ζεύγος Κασόγκι (ο Σαουδάραβας δημοσιογράφος που δολοφονήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 2018) με το ζεύγος Φιλιππή.
Γενναιόδωρος και φιλότιμος, έζησε όπως ήθελε, με την ηρεμία εκείνου που τα έχει όλα υπό έλεγχο, την ανεμελιά μικρού παιδιού και τη διάθεση ενός φιλόσοφου. «Τίποτα δεν έχει αξία να στενοχωριέσαι. Το τριαντάφυλλο που θα κόψεις και θα πάρεις την ευωδία του, αυτό μόνο έχει». Μέσα σ’ αυτό το νησί που τον αγάπησε όσο λίγους ντόπιους, ο Φιλιππής είχε τη δική του Μύκονο: το λόφο του Κούνουπα και την άκρη του μόλου στο λιμάνι, από τη μεριά που φεύγουν τα καΐκια για τη Δήλο. Κι εκεί μπορεί να τον έβρισκες μετά τη δουλειά, να ρουφάει το ξημέρωμα. Γιατί από αυτό το σημείο τού φαινόταν πως τίποτα δεν έχει αλλάξει, ότι όλα είναι όπως παλιά.
Περιοδικό “Omikron”, τεύχος 292.
