Ο καιρός προστάζει για εκδρομές και κατευθυνόμαστε στους πρόποδες του Τροόδους για περιήγηση στην ιστορική διαδρομή όπου παράγεται, εδώ και αιώνες, το περίφημο γλυκό επιδόρπιο κρασί, η Κουμανδαρία, προϊόν ελεγχόμενης ονομασίας προέλευσης, που έχει χαρίσει παγκόσμια αναγνώριση στο νησί μας και συγκαταλέγεται ανάμεσα στα καλύτερα του κόσμου.
Ακόμα και το περιοδικό Forbes, σε άρθρο του, χαρακτηρίζει την Κουμανδαρία ως θρυλικό κρασί και αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο. Ο τρόπος παραγωγής του παραμένει αναλλοίωτος εδώ και 3.500 χρόνια κάνοντας το κρασί να μπορεί να διεκδικήσει τον τίτλο της αρχαιότερης ονομασίας προέλευσης στον κόσμο. Όμως, ήταν κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, περί το 1192 μ. Χ., όταν οι ιππότες του τάγματος του Αγίου Ιωάννη τελειοποίησαν την παραγωγή του πρώτου επώνυμου κρασιού στον κόσμο, που πήρε το όνομά του από την περιοχή όπου παραγόταν, «La Grande Commanderie» και δεν έλειπε ποτέ από τα βασιλικά τραπέζια.
Μονάγρι, Άγιος Γεώργιος, Συλίκου, Δωρός, Λάνεια, Άγιος Μάμας, Καπηλειό, Ζωοπηγή, Καλό Χωριό, Άγιος Παύλος, Άγιος Κωνσταντίνος, Λουβαράς, Γεράσα και Αψιού. Αυτά είναι τα 14 χωριά από τους αμπελώνες των οποίων παράγεται η Κουμανδαρία, τα οποία βρίσκονται βόρεια της Λεμεσού, σε υψόμετρο μεταξύ 500 – 900 μέτρων. Η διαδικασία περιλαμβάνει την ανάμιξη των γηγενών ποικιλιών μαύρο και ξυνιστέρι, τα οποία μετά τον τρυγητό, εκτίθενται στον ήλιο για να αφυδατωθούν και κατόπιν, είναι έτοιμα για έκθλιψη και ζύμωση. Ακόμα και σήμερα, ο πατροπαράδοτος τρόπος παραγωγής εφαρμόζεται πιστά, με μικρές διαφοροποιήσεις που αφορούν τον έλεγχο της ποιότητας και τη χρήση κάποιων σύγχρονων τεχνικών.
Το κάθε ένα από τα προαναφερθέντα χωριά, έχει να προσφέρει κάτι το ιδιαίτερο στους επισκέπτες. Γραφικά και χαριτωμένα, ιδανικά για να περάσετε μια ευχάριστη και, ταυτόχρονα, εκπαιδευτική ημέρα ή και να διανυκτερεύσετε σε κάποιο από τα αγροτουριστικά καταλύματα. Στην περιοχή λειτουργούν τέσσερα οινοποιεία, το Οινοποιείο Μενάργος (25 433674) στο Μονάγρι, το Οινοποιείο Παναγιώτης Καρσεράς (99 413238) στο Δωρό, το Παραδοσιακό Οινοποιείο και Μουσείο Ρεβέκκα (99 608333) σε ένα αναπαλαιωμένο αγροτικό σπίτι στον Άγιο Μάμα και το οινοποιείο της Συνεργατικής Εταιρείας Αμπελουργών στο Καλό Χωριό (25 542266). Μετά από… εκτεταμένες δοκιμές, η απόφαση είναι ομόφωνη: η Κουμανδαρία είναι πραγματικά ένα μαγευτικό κρασί.
Άλλα σημεία ενδιαφέροντος αποτελούν το Ιστορικό Μουσείο Κουμανδαρίας (99 656288) στη Ζωοπηγή, όπου φιλοξενείται μόνιμη έκθεση, με εκθέματα σε 4 αίθουσες και οργανωμένα ανά χρονολογικές περιόδους, η εκκλησία του Αγίου Μάμα στο Λουβαρά, με έργα του Φίλιππου Γουλ, τα εγκαταλελειμμένα παραδοσιακά πιεστήρια στη Συλίκου – παρεμπιπτόντως, η σταφίδα του χωριού είναι πρώτης τάξεως – η πρωτότυπη εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, ο ελιόμυλος και η βρύση στον Άγιο Κωνσταντίνο, το ξωκλήσι της Παναγίας της Συρκάς στον Άγιο Γεώργιο, το γυναικείο μοναστήρι της Παναγίας Αμασγούς στο Μονάγρι, το εκκλησάκι του Αγίου Επιφανίου του 16ου αιώνα και το γεφύρι του Διόνυσου στο Δωρό, στην πλατεία του οποίου μπορείτε να ξαποστάσετε για καφεδάκι. Στο Μονάγρι, μπορείτε να επισκεφθείτε και το Monagri Grape Farm (25 435000), για να προμηθευτείτε αγνά παραδοσιακά προϊόντα από σταφύλι όπως σουσιούκο, κιοφτέρια, παλουζέ, γλυκά και μαρμελάδες.
Πρέπει να σας εξομολογηθώ ότι, αν και το κάθε χωριό της διαδρομής έχει τη χάρη του, έχω μία ιδιαίτερη αδυναμία στην κουκλίστικη Λάνεια. Πέραν από το Θεματικό Μουσείο Αποθήκευσης Κουμανδαρίας, το Μουσείο του Ληνού και την εκκλησία της Παναγίας Βαλανάς, την καρδιά μου έχουν κλέψει τα πολύχρωμα εργαστήρια των ζωγράφων που κατοικούν στο χωριό και οι φωτογραφίες από την ιστορία του χωριού, που διακοσμούν τους τοίχους στα πλακόστρωτα δρομάκια.
Για φαγητό, στις ταβέρνες «Πλάτανος» (25 434273), κάτω από το αγαπημένο μου δέντρο και «Λάνια» (25 432398), για μεζέδες και είδη σχάρας. Καφέ και γλυκό, κάτω από την κληματαριά στην «Καρυδιά» (99 565976).
Για διαμονή, θα σας πάω μέχρι πιο πάνω, στη μοναδική Λόφου, στα Oinoessa Traditional Boutique Guest Houses (99 373371) και Apokryfo Hotel (25 813777), για πολύ στυλάτες καταστάσεις. Εκτός από την Κουμανδαρία, ευκαιρία να γνωρίσουμε και την Κύπρο μας: Μ’ ένα σμπάρο δυo τρυγόνια.
Νατάσσα Γεωργίου
