Με κόκκινη ακαζού περούκα και κραγιόν στο χρώμα της φωτιάς, ο χαρισματικός Eddie Redmayne υποδύεται τον Einar Wegener. Η ταινία «The Danish Girl» -βασισμένη στο ομώνυμο best seller του David Ebershoff- «ξεφυλλίζει» τη ζωή ενός ζωγράφου που ερωτεύτηκε, αγαπήθηκε, χλευάστηκε, πληγώθηκε, φοβήθηκε, απογοητεύτηκε… Βίωσε σχεδόν κάθε ανθρώπινο συναίσθημα στον υπερθετικό βαθμό, ως άντρας και ως γυναίκα.
Της Κωνσταντίνας Γεωργίου
Ο Einar Wegener ήταν αποφασισμένος. Την Άνοιξη θα έβαζε τέρμα στη ζωή του. Την 1η Μαΐου του 1930, όλα θα τέλειωναν. Η περασμένη χρονιά ήταν σαν κινέζικο βασανιστήριο. Ο λόγος που υπέφερε ήταν επειδή ήταν μια γυναίκα γεννημένη σε ανδρικό σώμα. Ή μήπως τα πράγματα ήταν πιο περίπλοκα; Μερικές φορές, ο Einar Wegener αισθανόταν πως ήταν δυο άνθρωποι «εγκλωβισμένοι» στο ίδιο σώμα, με τον έναν να προσπαθεί να επιβληθεί στον άλλον.
Ας πάρουμε, όμως, την ιστορία απ’ την αρχή. Ο Wegener ήταν ένας Δανός ζωγράφος που αποτύπωνε στους καμβάδες του μαγευτικά τοπία. Ένας άντρας σταθερός, ικανός να περάσει αλώβητος μέσα από καταιγίδες. Ήταν παντρεμένος με μια γυναίκα εξίσου ταλαντούχα και δυναμική μ’ εκείνον, ίσως και περισσότερο. Τη Gerda Gottlieb. Μια πετυχημένη Art Deco εικονογράφο, που φιλοτεχνούσε τα πορτρέτα μοντέλων για λογαριασμό περιοδικών, όπως η «Vogue» και το «La Vie Parisienne». Μια Lady Gaga της εποχής – όπως εύστοχα τη χαρακτήρισαν! Γνωρίστηκαν όταν σπούδαζαν στη «Royal Danish Academy of Fine Arts», στην Κοπεγχάγη. Ερωτεύτηκαν και παντρεύτηκαν, όταν ο Wegener ήταν 21 και η Gottlieb 18. Η καθημερινότητά τους κυλούσε ανάμεσα σε πινέλα, καβαλέτα και μουσαμάδες. Μέχρι που μια μέρα, ένα απ’ τα μοντέλα της Gottlieb δεν εμφανίστηκε. Η Anna Larsen, ηθοποιός και φίλη του ζευγαριού, αυθόρμητα πρότεινε να πάρει τη θέση της ο Wegener. Εκείνος αρνήθηκε, αλλά εν τέλει υπέκυψε στα παρακάλια της αγαπημένης του συζύγου. Μόλις φόρεσε τις ψηλές κάλτσες και τα ψηλοτάκουνα, έπιασε τον εαυτό του να γοητεύεται από την απαλή αίσθηση των γυναικείων υφασμάτων. Ξαφνικά, ένιωσε ότι ανήκε σε αυτόν τον συναισθηματικό, ενίοτε αλλοπρόσαλλο, αλλά τόσο γοητευτικό, γυναικείο κόσμο. Ένα τυχαίο περιστατικό, κατάφερε να ξεκλειδώσει βαθιά χωμένα συναισθήματα, τα οποία δεν ήξερε καν πως υπήρχαν.
Το πορτρέτο της μπαλαρίνας Ulla Poulsen, θα ανέτρεπε την ίδια του την ύπαρξη… αφήνοντας περιθώριο στη Lili να «εισβάλει» σαν σίφουνας. «Νονά» της η Larsen που τη «βάφτισε» με το χαριτωμένο όνομα Lili, ενώ η Gottlieb όχι μόνο έδωσε τη συγκατάθεσή της, αλλά στο πρόσωπό της βρήκε τη νέα της μούσα. Η Lili ήταν το εντελώς αντίθετο της Gottlieb. Επιπόλαια, επιφανειακή, ελαφρόμυαλη, επιρρεπής σε δυναμικούς άντρες, που μπροστά τους κόμπιαζε και μετά δυσκολίας σταύρωνε λέξη. Αλλά όπως και η Gottlieb, αρνιόταν πεισματικά να την καθορίζουν τα κοινωνικά πρέπει. Ο Wegener δεν μπορούσε να αντισταθεί στην πάλη που γινόταν μέσα στο ίδιο του το σώμα. «Είμαι τελειωμένος. Η Lili γίνεται πιο δυναμική μέρα με τη μέρα»», είχε γράψει τον Φεβρουάριο, του 1930.
Προτού όμως, η Lili κάνει κατάληψη στο μυαλό και στο σώμα του Wegener, είχε μετακομίσει μαζί με τη Gottlieb -γύρω στο 1912- στο Παρίσι. Μόνο εκεί μπορούσε να κυκλοφορεί ανενόχλητος στους δρόμους ντυμένος σαν γυναίκα. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η γαλλική πρωτεύουσα πρόσφερε την ίδια ελευθερία και στη Gottlieb, η οποία ήταν λεσβία. Τουλάχιστον, αυτό υποδηλώνουν τα σκίτσα της… Ένας φόρος τιμής στη γυναικεία φύση. Τα σχέδια της, με πηγή έμπνευσης τη Lili, της χάρισαν φήμη και αποδοχή στην παριζιάνικη κοινότητα. Κανείς δεν μπορούσε να υποψιαστεί πως πίσω απ’ τις femme fatales της, στην πραγματικότητα κρυβόταν ο Wegener με γυναικεία ρούχα. Όταν η αλήθεια αποκαλύφθηκε -το 1913- οι φιλότεχνοι σοκαρίστηκαν. Στα διάφορα σουαρέ, σύστηνε τη Lili σαν αδελφή του Wegener, καθώς την παρακολουθούσε να φλερτάρει με γοητευτικούς, ανυποψίαστους, αξιωματικούς. Η Gottlieb από σύζυγος τού Wegener, μετατράπηκε σε σύμμαχο και κολλητή της Lili. Ελάχιστοι ήξεραν την αλήθεια. Για σχεδόν 15 χρόνια, το ζευγάρι συντηρούσε με απόλυτη εχεμύθεια τον ιδιότυπο γάμο του.
Όσο περνούσε ο καιρός, ο Wegener βυθιζόταν στην κατάθλιψη. Απεγνωσμένα, εκλιπαρούσε για βοήθεια από τους γιατρούς.Εκείνοι όμως, τον περιφρονούσαν. Άλλοι τον χαρακτήριζαν «υστερικό» και άλλοι «ομοφυλόφιλο». «Είπα στον εαυτό μου ότι από τη στιγμή που η περίπτωσή μου είναι πρωτοφανής για τα ιατρικά δεδομένα, απλώς δεν υπάρχει. Δεν μπορεί να υπάρξει», έγραφε με δακρυσμένα μάτια στο ημερολόγιο του.
Τελικά, ο Wegener δεν ήταν συνεπής στο «ραντεβού» του, εκείνο τον Μάιο. Είχε προλάβει μερικούς μήνες νωρίτερα, να γνωρίσει τον σωτήρα του. Τον Magnus Hirschfeld. Έναν Γερμανό γιατρό, ο οποίος είχε εγκαινιάσει, το 1918, το «Institute for Sexual Research» στο Βερολίνο, ενώ είχε εφεύρει τον όρο τρανσεξουαλισμός για όσα άτομα ανήκαν στην… αντίπερα όχθη και ήθελαν να αλλάξουν φύλο.Σε διάστημα δυο χρόνων, ο Einar Wegener υποβλήθηκε σε τέσσερις πρωτοποριακές επεμβάσεις, αλλά περισσότερες λεπτομέρειες δεν έγιναν ποτέ γνωστές, καθώς οι Ναζί, τον Μάιο του 1933, έκαψαν το αρχειακό υλικό του «Institute for Sexual Research». Όλες έγιναν με τη φιλική χορηγία της Gottlieb, παρόλο που ορισμένες πηγές υποστηρίζουν ότι το συνολικό κόστος των 12.000 λιρών -σε σημερινή αναλογία- το κάλυψε ο ίδιος ο Wegener, πουλώντας πίνακες του.
Ένα νέο κεφάλαιο άρχιζε για τη Lili Ilse Elvenes (το επίθετο το εμπνεύστηκε από τον ποταμό που διέσχιζε την πόλη όπου αναγεννήθηκε). Η πρότερη ζωή της, χάθηκε στην ομίχλη. Ο Δανός βασιλιάς Christian X, δέχθηκε να ακυρώσει τον γάμο του Wegener με την Gottlieb, με το διαζύγιό τους να οριστικοποιείται τον Οκτώβριο του 1930. Έβγαλε διαβατήριο, με το νέο της όνομα και διστακτικά σύναψε σχέση μ’ έναν Γάλλο έμπορο τέχνης.
Αντί όμως να πλέει σε πελάγη ευτυχίας, υπήρχαν στιγμές που «φλέρταρε» επικίνδυνα με την απόγνωση. Η Lili δεν είχε ψευδαισθήσεις. Δύσκολα θα την αποδέχονταν. Παλιοί φίλοι της, της γύρισαν την πλάτη. Αυτό την έκανε να αισθάνεται πως είχε «δολοφονήσει» τον Wegener. Εγκατέλειψε τη ζωγραφική σε μια προσπάθεια να αφήσει πίσω ό,τι τη συνέδεε με το παρελθόν. Αλλά, οι αναμνήσεις τη στοίχειωναν.
Επιστρέφοντας στη Δανία, η μεγαλύτερή της αδελφή, της επιφύλαξε ένα αποκαρδιωτικό καλωσόρισμα. «Μη θυμώσεις μαζί μου που δυσκολεύομαι να σε αποκαλώ Lili. Κοιτάζοντάς σε, ψάχνω να βρω τον αδελφό μου… στα μάτια σου, στα στόμα σου, στα χέρια σου, στο μέτωπό σου. Γιατί λάτρευα τα μάτια και το μέτωπό του. Ειδικά το μέτωπό του, που το φιλούσα όποτε τον έβλεπα».
Η αίσθηση ότι δεν είχε ρίζες, ερχόταν πιασμένη χέρι-χέρι με την επιθυμία της να γίνει μάνα. «Εκείνο που αποζητώ με όλη μου την ψυχή για να ολοκληρωθώ ως γυναίκα, είναι να αποκτήσω ένα παιδί», είχε σημειώσει στο ημερολόγιο της. Σε μια απέλπιδα προσπάθεια, μπήκε και πάλι κάτω απ’ το χειρουργικό νυστέρι. Αυτή τη φορά, θα αποκτούσε μήτρα, προκειμένου να κάνει το όνειρό της πραγματικότητα. Εν τω μεταξύ, η σπάνια περίπτωσή της είχε φιγουράρει σε γερμανικές και δανέζικες εφημερίδες. Σ’ ένα γράμμα προς την αδελφή της, έλεγε: «Τώρα, ξέρω ότι ο θάνατος είναι κοντά. Χθες, ονειρεύτηκα τη μαμά. Με πήρε αγκαλιά και με φώναζε Lili. Ο μπαμπάς μας, ήταν επίσης εκεί». Τρεις μήνες μετά, ο οργανισμός της απέρριψε τη μήτρα και η καρδιά της την πρόδωσε (το Ciclosporin, το φάρμακο που βοηθά τον οργανισμό να μην αποβάλλει τη μεταμόσχευση οργάνων, ανακαλύφθηκε 50 χρόνια μετά το θάνατό της). Η ύπαρξή της όμως σε τούτον τον κόσμο, δεν ήταν μάταιη. Γιατί όπως πρόλαβε να αλληλογραφήσει σ΄ έναν φίλο της, το τελευταίο της καλοκαίρι: «Είμαι η Lilli κι έχω δικαίωμα στη ζωή. Και αυτό το έχω αποδείξει τους τελευταίους 14 μήνες. Μπορεί να μην είναι μεγάλο διάστημα, αλλά για μένα ήταν λες και πέρασα μια ολόκληρη, ευτυχισμένη, ζωή»!
*Η ταινία προβάλλεται στα K Cineplex
