Παρά την οικονομική κρίση και τη συρρίκνωση της διαφημιστικής πίτας, οι διευθυντές των τηλεοπτικών σταθμών επιμένουν να επενδύουν σε προγράμματα που ισορροπούν με μαεστρία μεταξύ talent και reality show. Η ετυμηγορία του κοινού επιβεβαιώνει πως πράττουν σοφά.
Του Κώστα Μπουρούση
Τα σίριαλ έρχονται και παρέρχονται, η μυθοπλασία περνά και χάνεται, οι σαπουνόπερες είναι μια κάποια παρηγοριά, όμως στ’ αλήθεια φαίνεται πως τα τηλεοπτικά talent shows ασκούν διαχρονικά μια ακαταμάχητη έλξη στο κοινό. Κάτι η φαντασμαγορία, κάτι η μαραθώνια διάρκεια, κάτι οι μετακλήσεις διασήμων που καλούνται να καθοδηγήσουν και να κρίνουν τους διαγωνιζόμενους, κάτι η εύλογη αγωνία που δημιουργεί ο ανταγωνισμός μεταξύ των παικτών, τα σόου ταλέντων μοιάζουν πλέον αφενός με μια κλασική -και αλάνθαστη- συνταγή για τους σταθμούς, αφετέρου με μια αγαπημένη συνήθεια των τηλεθεατών.
Η περίπτωση του «The Voice» που προβάλλεται στην Κύπρο από το Sigma είναι χαρακτηριστικότερη όλων. Ένας τηλεοπτικός σταθμός που έχει την παραγωγή στην Ελλάδα, ο Σκάι, που δοκιμάζει για πρώτη φορά τις δυνάμεις του στην ψυχαγωγία με ναυαρχίδα του προγράμματός του το γνωστό και δοκιμασμένο talent show, καταφέρνει να φτάνει σε δυσθεώρητα νούμερα τηλεθέασης, αλλά και να γίνεται κάθε εβδομάδα την ημέρα προβολής της εκπομπής trending topic στα κοινωνικά δίκτυα. Παρότι το εν λόγω concept προβλήθηκε -και μάλιστα δις τα προηγούμενα χρόνια από τη συχνότητα του ΑΝΤ1- η ανανεωμένη σύνθεσή του -από παρουσιαστή μέχρι coaches- φαίνεται πως κέρδισε την προτίμηση των τηλεθεατών.
Απομυθοποίηση τώρα
Πώς αλλιώς, αφού μέσα από το τρίωρο σε διάρκεια σόου το κοινό είδε για πρώτη φορά αγαπημένους του τραγουδιστές να ξεδιπλώνουν πτυχές του χαρακτήρα και της προσωπικότητάς τους οι οποίες μέχρι σήμερα δεν είχαν καταφέρει να αποτυπωθούν σε κάποια συνέντευξη ή δημόσια παρέμβασή τους στον έντυπο ή τον ηλεκτρονικό Τύπο. Δεν έχουν άδικο όσοι πιστεύουν πως η Έλενα Παπαρίζου βρίσκεται ξανά στην καλύτερη φόρμα της, έπειτα περίπου από 12 χρόνια. Τόσα πέρασαν, άλλωστε, από την περίοδο που θριάμβευε στη Eurovision του Κιέβου. Στο «The Voice» η Παπαρίζου ανέδειξε το κορίτσι της διπλανής πόρτας που φέρει μέσα της, κι αυτή είναι μια πλευρά που πάντα εκτιμάται από το κοινό.
Εξάλλου, το ίδιο συνέβη και με τη Δέσποινα Βανδή πριν από μερικές τηλεοπτικές σεζόν, όταν κατάφερε να λάμψει, επίσης ως coach του «The Voice». Αλλά και φέτος, με την παρουσία της ως μέντορα στο «Rising Star» του ΑΝΤ1, συνεχίζει να γκρεμίζει τους τοίχους των κλισέ που υπήρχαν αναφορικά με εκείνη. Στην εποχή που celebrities, αλλά και καθημερινοί άνθρωποι, πασχίζουν να αναδείξουν την κοινοθνητοσύνη τους μέσω των social media, τα talent shows αποδομούν θαυμάσια την «κατάρα» του λαμπερού και απόμακρου που κατατρύχει τους διάσημους, μετατρέποντάς τους μαγικά στους σταρ που μπορείς να ακουμπήσεις. Ποιος, για παράδειγμα, δεν ταυτίστηκε με τον Αντώνη Ρέμο όταν τον είδε επί σκηνής του «Rising Star» να κάνει push-ups, έπειτα από ένα χαμένο στοίχημα; Ή ποιος δεν παίρνει θέση στην οιονή διαμάχη μεταξύ του λαοπρόβλητου τραγουδιστή και της Δέσποινας Βανδή; Ακόμη και το απόλυτο είδωλο, ο Σάκης Ρουβάς μπόρεσε μέσα από το «The Voice» να αναδείξει εκτός από την αδιαπραγμάτευτη γοητεία και το χιούμορ του. Πέρα, βέβαια, από τα σόου που ήδη προβάλλονται, είναι και εκείνα που έρχονται οσονούπω. Όπως το «Star Academy», το νέο talent show του E TV στην Ελλάδα, που ήδη έχει δημιουργήσει προσμονή χάρη στη συνύπαρξη στην κριτική επιτροπή του της Άννας Βίσση, του Νίκου Καρβέλα και του Πέτρου Κωστόπουλου. Ποιος μπορεί να αντισταθεί στην all star τριάδα και στα viral θέματα που θα γεννήσει η τηλεοπτική συγκατοίκησή τους;
Τηλεθεατή, πάτα το κουμπί
Ταυτόχρονα με τη, με μέτρο, απομυθοποίηση των διασημοτήτων, στα talent shows γεννιούνται και οι celebrities του αύριο. Αν όχι όλοι οι συμμετέχοντες, κάποιοι από αυτούς είναι εκείνοι που αύριο μεθαύριο θα γεμίσουν τις ιλουστρασιόν σελίδες των περιοδικών και τον τηλεοπτικό χρόνο των σταθμών. Η εκκόλαψη των σταρ μπρος στα μάτια του κοινού, εκτός από εύλογα ηδονοβλεπτικά αισθήματα γεννά περιέργεια και συγκίνηση. Δηλαδή, επιτυχία. Το γεγονός, μάλιστα, ότι ο τηλεθεατής μπορεί να διαδρά -στην περίπτωση μάλιστα του «Rising Star» σηκώνοντας μέσω ενός application στο κινητό τηλέφωνό του τον περίφημο τοίχο- και να αποφασίζει για την τύχη των επίδοξων νικητών τού δίνει δικαίωμα συμμετοχής, του διανέμει έναν ρόλο νευραλγικής σημασίας που τον κάνει να νιώθει σημαντικός ακόμη κι από την ασφάλεια και την άνεση του καναπέ του. Κορυφώνει με έναν τρόπο τη διάδραση στην οποία οι περισσότεροι τηλεθεατές (που είναι και χρήστες των κοινωνικών δικτύων) είναι σχεδόν εθισμένοι.
Αλλά, ακόμη κι αν κανείς δεν μπει στη διαδικασία της ετυμηγορίας, σίγουρα δεν μπορεί να αντισταθεί από τη μια στις στιλιστικές επιλογές, τον σχολιασμό, ακόμη και τον σαρκασμό του Γιώργου Λιάγκα, από την άλλη στον αυθορμητισμό, στην πηγαία θετική διάθεση και στις πνευματώδεις ατάκες του Γιώργου Καπουτζίδη. Οι δύο τηλεπαρουσιαστές αποτελούν ένα καλό δέλεαρ, αφού δεν διεκπεραιώνουν αλλά συμμετέχουν, χρωματίζουν, δίνουν τόνο και παλμό στα δύο τηλεοπτικά concepts.
Δώσε λάμψη στον λαό
Τελικά, τα talent shows είναι ίσως η τελευταία εναπομείνασα πηγή λάμψης και -έστω λαβωμένου ελέω οικονομικής κρίσης- glam στο τηλεοπτικό τοπίο. Σε μια εγχώρια τηλεοπτική πραγματικότητα που δεν έχει βραβεία Oscar και Grammy αλλά ούτε καν βραβεία Αρίων ή διαγωνισμούς ομορφιάς, τα σόου ταλέντων μοιάζουν με το τελευταίο προπύργιο αυτοαναφορικότητας για τον κόσμο του θεάματος. Είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για τους διάσημους να συναντηθούν και να αλληλεπιδράσουν -ακόμη και με inside jokes που θα εξάψουν την περιέργεια του κοινού- αλλά και μια χαραμάδα αισιοδοξίας, χαράς και διασκέδασης για τον τηλεθεατή. Άλλωστε, σόου μπιζ και τηλεόραση χωρίς μια ιδέα ακόμη και συρρικνωμένης -πάντοτε επίπλαστης- φαντασμαγορίας δεν νοείται.
Εκτός κι αν ο τηλεοπτικός λόγος δίνεται στη διακωμώδηση ή στην κακουχία. Στην περίπτωση concepts, όπως το «Survivor» ή το «Shopping Star», τα οποία ρέπουν περισσότερο στο reality παρά στο talent show, φαίνεται πως το κοινό είτε ανακαλύπτει αυτό που απεύχεται να του συμβεί, είτε αναπτύσσει μια σχέση αγαπομίσους, βρίσκει μια νέα ένοχη απόλαυση. Άλλωστε, τόσο η επιβίωση κάτω από αντίξοες συνθήκες σε ένα νησί καταμεσής του ωκεανού όσο και η εκ του προχείρου στιλιστική απομίμηση της Carrie Bradshaw και των φιλενάδων της, απαιτεί ένα κάποιο ταλέντο, το οποίο το τηλεοπτικό κοινό όχι μόνο ξεχωρίζει αλλά και επιβραβεύει. Καμιά φορά «σοφά», καμιά φορά αψυχολόγητα.
