Θέκλα Πετρίδου «Νιώθω όμορφα με τον εαυτό μου ακόμη και άβαφη και αχτένιστη»

Από τον Κωνσταντίνο Χάμπαλη.

«Η ρίζα των μαλλιών μου θα επικρατήσει και το μανικιούρ μου θα ξεφτίσει», λέει η γνωστή ψυχολόγος και vlogger, έχοντας μπει από μόνη της σε αυτοπεριορισμό προτού η κυβέρνηση αποφασίσει lockdown. Η Θέκλα Πετρίδου είναι απολαυστική ακόμα και σε περίοδο καραντίνας.

Πήραμε όλα τα απαιτούμενα μέτρα γι’ αυτή τη συνέντευξη. Γάντια μιας χρήσης στα χέρια, μάσκα στο πρόσωπο και σε απόσταση κάποιων… χιλιομέτρων καθώς επιλέξαμε -για την ασφάλειά μας- να μείνουμε ο καθένας στο δικό του σπίτι και να τα πούμε μέσω βιντεοκλήσης. «Ο κορωνοϊός δημιούργησε μια νέα εργασιακή πραγματικότητα.

Προσαρμόστηκες σε αυτή;», τη ρωτώ και με το πηγαίο γέλιο της, απαντάει με ειλικρίνεια και αυθορμητισμό. «Είναι αλήθεια πως έχει δημιουργηθεί μια νέα εργασιακή πραγματικότητα για όλους σχεδόν τους εργαζομένους. Εγώ προσωπικά δεν χρειάστηκε να προσαρμοστώ, επειδή έχω επιλέξει, ούτως ή άλλως, να εργάζομαι από το σπίτι εδώ και 8 μήνες».

Πώς είναι η ζωή εκτός γραφείου; Στο κρεβάτι με πιζάμες και λάπτοπ στα πόδια να φανταστώ;
Η ζωή εκτός γραφείου, για εμένα, είναι με άνετα ρούχα, όχι πιτζάμες (δεν είμαι φαν τους), παντόφλες και στο γραφείο του σπιτιού όπου το λάπτοπ μου είναι τοποθετημένο σε ψηλό επίπεδο με ξεχωριστό πληκτρολόγιο, ώστε να μην επιβαρύνεται ο αυχένας μου από τις πολλές ώρες εργασίας.

Πώς διαχειριζόμαστε την κλεισούρα;
Αναλόγως του τι τύπος ανθρώπου είμαστε, έχουμε μεγαλύτερη ή μικρότερη ανάγκη προσαρμογής.

Η εσωστρέφεια και η εξωστρέφειά μας, δηλαδή, είναι αυτό που μας καθορίζει;
Οι εσωστρεφείς άνθρωποι απολαμβάνουν τη μοναχικότητα, οπότε ελάχιστες προσαρμογές χρειάζεται να κάνουν τώρα και δεν έχουν σοβαρά θέματα να διαχειριστούν. Οι εξωστρεφείς και ιδιαίτερα κοινωνικοί άνθρωποι δυσκολεύονται. Καλούνται να διαχειριστούν μια συνθήκη ασυνήθιστη γι’ αυτούς. Να μένουν στο σπίτι τους, μακριά από κοινωνικές εκδηλώσεις, συναναστροφές, εξόδους, πάρτι κλπ. Μπορούν, όμως, να χρησιμοποιήσουν τις ξεχωριστές δυνατότητες που μας δίνει η τεχνολογία και ιδιαίτερα το διαδίκτυο, ώστε να επικοινωνούν μέσω βιντεοκλήσεων με τους ανθρώπους που υπό κανονικές συνθήκες θα βρίσκονταν από κοντά, να κάνουν ακόμη και διαδικτυακά πάρτι. Φαντασία, δημιουργικότητα και καλή διάθεση χρειάζονται.

Εσύ, για παράδειγμα, πώς τη διαχειρίζεσαι;
Εμένα, αυτές τις μέρες, το πρόβλημά μου δεν είναι η κλεισούρα, αλλά οι αυξημένες υποχρεώσεις που έχω να παράγω υλικό για το κανάλι μου στο Youtube, για τις χιλιάδες συνδρομητές μου που είναι κλεισμένοι στο σπίτι και ζητούν ψυχολογική υποστήριξη, ενθάρρυνση και ψυχαγωγία. Προσπαθώ να βρω την ισορροπία ανάμεσα στον ζήλο να παράγω όσο περισσότερο υλικό μπορώ και τη σωματική και ψυχική ανάγκη μου για ξεκούραση.

Επαναπροσδιόρισες πράγματα για τον εαυτό σου;
Ναι. Καθημερινά προσπαθώ να επαναπροσδιορίζω πράγματα, ώστε να εξελίσσομαι ως άνθρωπος. Για παράδειγμα, έμαθα πως πρέπει να κοιμάμαι επαρκώς και πως δεν είμαι superwoman. Αιτία να το συνειδητοποιήσω αυτό ήταν ένα ατύχημα που είχα την 14η ημέρα της καραντίνας, όταν -νυσταγμένη το πρωί- κατά λάθος έχυσα πολύ καυτό καφέ στο δεξί μου πόδι, στο οποίο δημιουργήθηκαν εγκαύματα δεύτερου βαθμού. Αυτό με έκανε να πάρω αποφάσεις, όπως το να ξεκουράζομαι περισσότερο και να αφιερώνω περισσότερο χρόνο στην χαλάρωση και την ψυχαγωγία μου. Στα πλαίσια αυτού του επαναπροσδιορισμού, αποδέχθηκα και συμφώνησα με σχετικό αίτημα των μελών της οικογενείας μου, ώστε από τις 10 το βράδυ και μέχρι το πρωί να έχω κλειστό το κινητό μου και να μην απαντάω σε μηνύματα, emails και σχόλια.

Συμβιβάστηκες, όμως, και με το γεγονός ότι για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα θα μείνεις χωρίς κομμωτήριο και ινστιτούτο αισθητικής;
Ναι. Τι άλλο θα μπορούσα να κάνω; Η ρίζα των μαλλιών μου θα επικρατήσει και το μανικιούρ μου θα ξεφτίσει. Είμαι χαρούμενη που, επιτέλους, έμαθα να χτενίζω μόνη μου τα μαλλιά μου και να φτιάχνω το μακιγιάζ μου προ καραντίνας, οπότε θα είμαι μισο-περιποιημένη. Μια χαρά είμαι με αυτό. Εδώ και καμιά δεκαπενταριά χρόνια δεν έχω θέμα με την εξωτερική μου εμφάνιση.

Ως έφηβη και νεαρή ενήλικας είχα. Εννοώ πως, πλέον, δεν το θεωρώ απαραίτητο να είμαι πάντα στην τρίχα. Όταν περιποιούμαι την εμφάνισή μου είναι για να μην ενοχλώ αισθητικά τους θεατές στο κανάλι μου, όχι επειδή είναι απαραίτητο για μένα. Νιώθω όμορφα με τον εαυτό μου ακόμη και άβαφη και αχτένιστη και με πρόχειρα ρούχα. Τη βρωμιά δεν την μπορώ. Το μπάνιο και η καθαριότητα είναι εκ των ων ουκ άνευ. Αλλά, τα ψιμύθια είναι προαιρετικά.

Δεν μου λες, πώς μπορεί κάποιος να αναγνωρίσει και να διαχειριστεί τα συναισθήματα που βιώνει με τον εγκλεισμό;
Με τον ίδιο τρόπο που μπορεί να αναγνωρίζει και να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του καθημερινά.

Δηλαδή;
Να αφουγκράζεται τον εαυτό του. Όταν έχει ένα συναίσθημα στενάχωρο, να μην το απωθεί, να μην το αποφεύγει. Να αφήνει τον εαυτό του να το βιώσει και να συμφιλιωθεί μαζί του. Να συνειδητοποιήσει τι νιώθει και να προσπαθήσει να καταλάβει και το γιατί.

Πόσο εύκολο είναι να το πετύχει κάποιος;
Όσο ασχολούμαστε φιλικά με ένα αρνητικό συναίσθημα, όσο το αναλύουμε, όσο το αφήνουμε να υπάρξει στο «εδώ και τώρα» μας, τόσο αυτό αποδυναμώνεται, χάνει την έντασή του και παύει να μας ταλαιπωρεί. Άμα πάρεις το μάθημα από το πάθημα, πλέον, το πάθημα δεν είναι ενοχλητικό. Αυτή φυσικά είναι η διαδικασία της αυτογνωσίας, ένας πνευματικός ψυχωφέλιμος δρόμος που, κατά την γνώμη μου, είναι καλή ιδέα όλοι μας να εξασκούμε.

Εμένα, για παράδειγμα, μου αρέσει η καραντίνα. Έχω πρόβλημα;
Όχι. Αυτό ίσα-ίσα δείχνει πως δεν έχεις πρόβλημα. Πως έχεις καλή σχέση με τον εαυτό σου και τους οικείους σου και πως δεν το βρίσκεις τραγικό να περάσεις χρόνο μαζί σου και μαζί τους…

Μου αρέσει, επίσης, που οι δρόμοι είναι άδειοι, που ακούω το κελάηδημα των πουλιών και τους γείτονες που φωνάζουν. Πώς θα με χαρακτήριζες;
Έναν φυσιολογικό-αληθινό άνθρωπο. Η φύση του ανθρώπου είναι να ζει μέσα στην ησυχία, το φυσικό περιβάλλον σε αρμονία με όλα τα πλάσματα. Οι σύγχρονες πόλεις είναι αφύσικες και απάνθρωπες.

Μπορεί, όμως, κάποιος να είναι αληθινός με τον εαυτό του σε τέτοιες περιόδους;
Άμα το θελήσει, μπορεί. Χρειάζεται κότσια να είσαι αληθινός με τον εαυτό σου…

Με τους άλλους;
Η καραντίνα είναι μια χρυσή ευκαιρία για να είμαστε αληθινοί με τους άλλους. Εξ’ αφορμής αυτής, να ξεκαθαρίσουμε και να ξεσκαρτάρουμε όχι μόνο τα ντουλάπια μας αλλά και τις φιλίες και τις σχέσεις μας…

Μπορούμε να γίνουμε προϊόν εκμετάλλευσής των φίλων μας για να περάσουν την ώρα τους;
Άμα είμαστε «people pleasers», δηλαδή άνθρωποι που βάζουμε την ευχαρίστηση των άλλων πάνω από τις δικές μας ανάγκες και επιθυμίες, ναι. Στο χέρι μας είναι να μην επιτρέπουμε σε κανέναν ούτω καλούμενο φίλο μας να μας εκμεταλλεύεται. Επειδή η φιλία είναι μεγάλη πνευματική αρετή. Δεν γνωρίζει συμφέρον, εκμετάλλευση και αδικία. Αν έχει αυτά τα χαρακτηριστικά, αν δεν είναι δηλαδή αγαπητική και ανταποδοτική, δεν είναι φιλία, είναι κάτι άλλο, που δεν μας κάνει καλό να διατηρούμε στη ζωή μας. Φτάνει με τα ενεργειακά βαμπίρ που μας ρουφούν το αίμα. Ο καθένας να αναλάβει τις ευθύνες του δικού του εαυτού!

Η καχυποψία που έχει δημιουργηθεί για τους δίπλα μας θα είναι ένα από τα κατάλοιπα αυτής της νόσου;
Δεν ξέρω ειλικρινά, δεν μπορώ να ξέρω. Είναι πρωτόγνωρα για τη γενιά μας όσα ζούμε και το μέλλον θα δείξει.

Θα βρούμε ξανά τα πόδια μας;
Φυσικά και θα βρούμε ξανά τα πόδια μας. Όσοι επιζήσουμε από την πανδημία θα καταφέρουμε να ξανακτίσουμε τις ζωές μας, σε νέες βάσεις ίσως, αλλά δεν θα καταστραφούμε. Εμείς οι άνθρωποι έχουμε τεράστιες δυνατότητες ανάπλασης και αναγέννησης, όπως τους φοίνικες.

Τι σε φοβίζει περισσότερο από αυτή την κατάσταση;
Να μη φύγουν μαζικά οι γονείς μας και οι άνθρωποι που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες. Αυτό. Τίποτα άλλο.

Για πες. Ψώνισες τα βασικά είδη πρώτης ανάγκης για το σπίτι; Μακαρόνια, ρύζι, όσπρια, αλεύρι, χαρτιά υγείας…
Δεν ψώνισα κάτι περισσότερο από ό,τι ψωνίζουμε συνήθως. Τα καταστήματα με είδη πρώτης ανάγκης είναι εκεί και θα παραμείνουν ανοικτά, οπότε δεν υπήρχε κανένας λόγος να συμπεριφερθούμε με πανικό στις αγορές.

Τότε, ποια ανάγκη οδηγεί τον κόσμο στην αγορά μεγάλου αριθμού χαρτιών υγείας;
Α, δεν γνωρίζω. Πραγματικά είναι πρωτοφανές αυτό που συμβαίνει με το χαρτί υγείας. Προσπαθώ να το καταλάβω, ίσως το χαρτί υγείας να συμβολίζει στα μυαλά κάποιων ανθρώπων τον πολιτισμό μας; Που άμα εκλείψει δεν θα έχουμε χαρτί να σκουπιστούμε;

Και πώς θα χαρακτήριζες όλους εκείνους που δεν συμμορφώνονται με τις υποδείξεις τους κράτους;
Κορωνο-ηλίθιους. Υπάρχει σχετικός όρος που έχει επινοηθεί αυτές τις μέρες στην αγγλική: covidiot. Έφτιαξα και σχετικό vlog στο κανάλι μου στο YouTube γι’ αυτό το φαινόμενο.

Δεν θέλουν να συμμορφωθούν ή δεν μπορούν να υποταχθούν σε νόμους και καταστάσεις;
Δεν είναι ιδιαίτερα ευφυείς ώστε να αντιλαμβάνονται τους κινδύνους και ιδιαίτερα υπεύθυνοι άνθρωποι ώστε να σέβονται το κοινωνικό σύνολο.

Υπάρχει ιατρική ορολογία για όλες αυτές τις περιπτώσεις;
Δεν υπάρχουν ψυχιατρικές ορολογίες που να περιγράφουν κοινωνικά φαινόμενα. Ο κάθε ένας από αυτούς είναι «αδιάγνωστος», όπως συνηθίζω να λέω. Με την έννοια ότι εάν εξεταστεί από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας και κάνει τα ανάλογα τεστ προσωπικότητας, τότε θα φανεί από ποια διαταραχή ή ποιο μπουκέτο διαταραχών προσωπικότητας πάσχει.

Μη μου πεις ότι δεν θα χρειαστούμε ιατρική υποστήριξη για να συνέλθουμε μετά από όλο αυτό κουζίνα-δωμάτιο-μπάνιο-τουαλέτα-σαλόνι και πάλι από την αρχή…
Μια τέτοια συνθήκη, δύσκολη και πρωτοφανής, θα βγάλει στην επιφάνεια τα ψυχολογικά θέματα που ήδη έχουμε. Τους «εσωτερικούς μας δαίμονες» αν θες, που διστάζαμε να αντιμετωπίσουμε στο παρελθόν.

Με λίγα λόγια, θα χρειαστούμε όλοι ψυχολόγο;
Όσοι πριν από την πανδημία είχαν άλυτα θέματα, τα οποία αμελούσαν, θα κληθούν να τα αντιμετωπίσουν. Μακάρι να προσφύγουν σε ψυχολόγο για ψυχοθεραπεία. Μόνο καλό μπορεί να μας κάνει η ψυχοθεραπεία. Και εδώ να τονίσω πως δεν βλέπω κόσμο τα τελευταία δύο χρόνια, οπότε δεν έχω κάποιο οικονομικό συμφέρον για να προωθώ την ψυχοθεραπεία. Τη συστήνω, επειδή όντως πιστεύω στη σπουδαιότητά της για την καλυτέρευση της ζωής του ανθρώπου, πέρα από την αντιμετώπιση των όποιων ψυχικών διαταραχών μπορεί να εμφανίζει.

Υπάρχει κάτι που πρέπει να κάνουμε για να μην «τρελαθούμε»;
Να μείνουμε σε επαφή με τα συναισθήματά μας. Να γίνουμε φίλοι με τον εαυτό μας και να τον φροντίζουμε. Να κοιμόμαστε καλά, να τρώμε υγιεινά, να ασχοληθούμε με δημιουργικές ενασχολήσεις. Και να σκεφτόμαστε πως για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, η ανθρωπότητα ενωμένη πολεμά μια πανδημία που φαίνεται ότι θα την νικήσουμε!

Ισχύει ότι τα ζευγάρια σε περιόδους εγκλεισμού έρχονται πιο κοντά ο ένας στον άλλο ή η συχνή επαφή τούς απομακρύνει περισσότερο;
Αν είναι καλή η σχέση τους θα έρθουν πιο κοντά. Αν έχει προβλήματα, αυτά θα βγουν στην επιφάνεια και ίσως να δημιουργήσουν και εντάσεις και καβγάδες. Είναι δοκιμασία για μια σχέση να περνάς πολύ χρόνο μαζί. Επειδή, τα προβλήματα δεν μπορούν να αποσιωπηθούν.

Διάβασα κάπου ότι τα περιστατικά βίας στην οικογένεια αυξήθηκαν περισσότερο τώρα που όλοι έμειναν σπίτι.
Στα ζευγάρια και στις οικογένειες που υπάρχει θέμα βίας, αυτές τις μέρες είναι αναμενόμενο τα φαινόμενα αυτά να ενταθούν. Οι βίαιοι άνθρωποι είναι σαν ωρολογιακές βόμβες και οι συνθήκες καραντίνας είναι ιδανικές για να εκραγούν. Όποιος αντιμετωπίζει θέματα βίας να μη διστάσει να τηλεφωνήσει στο 1440 τον εθνικό αριθμό για την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας στην οικογένεια. Κάνουν εξαιρετική δουλειά και κυριολεκτικά σώζουν ζωές

Θα αυξηθούν τα παράνομα ζευγαράκια μόλις σωθούμε από αυτό το τσουνάμι; Έτσι λένε οι «ειδικοί» του διαδικτύου.
Α, δεν γνωρίζω. Πώς έβγαλαν αυτό το συμπέρασμα; Αυτό που ίσως θα συμβεί είναι τα ήδη υπάρχοντα παράνομα ζευγάρια να περάσουν κρίση, είτε να πεθυμήσει πολύ ο ένας τον άλλον και να αποφασίσουν να είναι νόμιμα μαζί, αναλαμβάνοντας τις ευθύνες τους εκατέρωθεν, είτε να συνειδητοποιήσουν πως μια παράλληλη σχέση δεν τους ικανοποιεί πλέον. Επειδή στην καραντίνα μένεις σπίτι με τους οικείους σου. Και ο παράνομος δεσμός σου δεν συγκαταλέγεται στους οικείους σου. Σωστά;

Καιρός για αυτοκριτική, λοιπόν;
Είναι η πλέον κατάλληλη περίοδος για αυτοκριτική. Είναι η χρυσή ευκαιρία για όσους από εμάς υπήρξαμε παγιδευμένοι σε μια ατέλειωτη και αδιέξοδη ρουτίνα, που όλο τρέχαμε να προλάβουμε να επιτύχουμε εξωτερικά επιτεύγματα ξεχνώντας την εσωτερική μας ζωή.

Τι είναι αυτό που θεωρείς ότι εξωθεί κάποιους να τα βάζουν με την εκκλησία και γενικά με τα θεία;
Α, δεν μπορώ να γνωρίζω για τον καθένα ξεχωριστά. Η ψυχολογία είναι μικροκοινωνική επιστήμη, εστιάζει στο πρόσωπο και όχι στο σύνολο όπως η κοινωνιολογία. Η αλήθεια είναι πως ζούμε στο 2020 και στην Κύπρο υπάρχει ακόμη πολύ στενή διασύνδεση εκκλησίας και κράτους. Εάν το κράτος και η εκκλησία διαχωριστούν, τότε δεν θα υπάρχει λόγος να τα βάζει κανένας πολίτης με την εκκλησία. Υποθετικά μιλάω, επειδή εγώ προσωπικά δεν έχω κανένα πρόβλημα με την εκκλησία. Υπήρξα ένθερμο μέλος της, τώρα όχι, αλλά δεν με ενοχλεί η ύπαρξή της.

Ήρθες πιο κοντά στον θεό αυτό το διάστημα ή κρατάς την προκαθορισθείσα από τον νόμο απόσταση του ενάμιση μέτρου;
Η σχέση μου με τον θεό είναι αυστηρά προσωπική και ελεύθερη και δεν αλλάζει λόγω εξωτερικών συνθηκών. Δεν θεωρώ ότι μου χρωστάει οτιδήποτε ή ότι φταίει για ό,τι συμβαίνει στον κόσμο. Είναι σχέση αγάπης και σύνδεσης, όχι ωφελιμιστική.

Η σχέση σου με τον σύζυγό σου Παναγιώτη και τον γιο σου Λάζαρο, ποια είναι; Περιέγραψε μου ένα 24ωρο μαζί τους.
Από τις 13 Μαρτίου συγκατοικούμε με τον γιο μου Λάζαρο στο χωριό. Ήρθε από την Αγγλία, επειδή προέβλεψε πως θα έκλειναν τα σύνορα και προτίμησε να είναι στην Κύπρο. Η κόρη μου, Κυριακή, ενσυνείδητα αποφάσισε να παραμείνει στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το 24ωρο μας είναι πολύ δομημένο, όπως άλλωστε είναι όλα στο σπιτικό μας.

Λειτουργείτε βάση προγράμματος;
Μας αρέσει να λειτουργούμε με πρόγραμμα. Ο Παναγιώτης σηκώνεται πολύ νωρίς, πριν τις έξι, για να μεταβεί στη Λευκωσία στην εργασία του. Εγώ ξυπνώ γύρω στις οκτώ όπου ετοιμάζομαι, παίρνω το πρωινό μου και αρχίζω δουλειά, είτε στον υπολογιστή είτε ετοιμάζοντας βίντεο. Ο Λάζαρος ξυπνάει πιο αργά, γύρω στις 12μ. Του φτιάχνω το παραδοσιακό πρωινό που τους έφτιαχνα τον καιρό που ήταν μικροί τα Σαββατοκύριακα και συνεχίζω με τη δουλειά. Κατά τις 2μ.μ. σταματώ τη δουλειά και αρχίζω το μαγείρεμα.

Τρώμε μεσημεριανό γύρω στις 3μ.μ. όταν επιστρέφει και ο Παναγιώτης. Ο Παναγιώτης κι εγώ πάντα κάνουμε σιέστα. Ο Λάζαρος μένει στον ξενώνα του σπιτιού, όπου έχει και τη δική του τηλεόραση και το γραφείο του και το καθιστικό του και περνά αρκετή ώρα εκεί, είτε έξω στη βεράντα. Κυρίως, είτε εργάζεται στον υπολογιστή είτε επικοινωνεί με φίλους του μέσω διαδικτύου είτε παίζει ηλεκτρονικά παιχνίδια. Καταπληκτική εφεύρεση αυτά τα πράγματα. Κρατούν μικρά και μεγάλα παιδιά απασχολημένα, σε περιόδους όπως η καραντίνα!