ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ
Από την Τάνια Νεοκλέους
Το Down Town εγκαινιάζει μια σειρά συνεντεύξεων με υποψήφιους προέδρους, σε μια προσπάθεια να γνωρίσουμε τον άνθρωπο πίσω από τον πολιτικό. Πρώτος συνεντευξιαζόμενος ο Αχιλλέας Δημητριάδης. Οι υπόλοιπες συνεντεύξεις θα ακολουθήσουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Αχιλλέας Δημητριάδης – Family Portrait
Στην πιο προσωπική συνέντευξη της ζωής του, ο υποψήφιος για την προεδρία της Δημοκρατίας, Αχιλλέας Δημητριάδης, φωτογραφίζεται στο σπίτι του περιτριγυρισμένος από τα πιο αγαπημένα του πρόσωπα και μιλά για όλα εκείνα που πρωταγωνίστησαν στη ζωή του.
Αυτή είναι η πρώτη φορά που φωτογραφίζεστε στον προσωπικό σας χώρο. Πώς είδε η οικογένειά σας την εμπλοκή σας στην πολιτική αλλά και την υποβολή της υποψηφιότητάς σας για την προεδρία της Δημοκρατίας;
Με μεγάλη θέρμη, μιας και η απόφασή μου να θέσω την υποψηφιότητά μου πάρθηκε μετά από συζήτηση που είχαμε τόσο με την Υβόνη, τη σύζυγό μου, όσο και με τα παιδιά μας, τον Αλέξανδρο και τον Πάρη. Και οι τρεις τους και μελέτησαν αλλά και αγκάλιασαν αυτή την απόφαση. Στην Υβόνη, βέβαια, ο τομέας της πολιτικής δεν ήταν άγνωστος, μιας και η ίδια έχει σπουδάσει Πολιτικές Επιστήμες στον Καναδά. Με τα παιδιά η συζήτηση ήταν ακόμα πιο απλή, διότι στον Αλέξανδρο αρέσει η ανάμιξη με τα πολιτικά θέματα, αφού και ο ίδιος ασχολείται και γράφει, ενώ ο Πάρης είναι άνθρωπος που βρίσκεται γενικά κοντά στον κόσμο. Θεωρώ ότι μια τέτοια προσπάθεια, αν δεν έχεις δίπλα σου την οικογένειά σου, είναι ακατόρθωτο να την αντέξεις.
Έχετε συζητήσει το ενδεχόμενο του να βρεθεί η οικογένειά σας στο επίκεντρο μιας πολιτικής αντιπαράθεσης; Είστε προετοιμασμένοι για κάτι τέτοιο;
Πάντοτε υπάρχουν και παρατράγουδα. Η διαδικασία είναι εκεί, ξέρουμε ότι θα έχει δυσκολία και ότι θα εκτεθούμε σε «κίνδυνο» ας το πούμε ή σε σχόλια τα οποία δεν θα είναι πάντα καλόπιστα αλλά γνωρίζουμε ότι είναι μέρος του παιχνιδιού. Νομίζω το αντέχουμε, τα παιδιά είναι ενήλικες και μπορούν να το διαχειριστούν, το ίδιο και η Υβόνη με την οποία είμαστε σε απόλυτη συνεννόηση. Το συζητήσαμε, θα προσπαθήσω να το κάνω και ελπίζω να πάει καλά.
Ως παιδί μεγαλώνατε και ο ίδιος δίπλα σε έναν πατέρα πολιτικό και μάλιστα τον επί σειρά ετών δήμαρχο Λευκωσίας. Αυτό πώς επιδρούσε στη δική σας ζωή;
Το να έχεις έναν τέτοιο πατέρα, καθορίζει τη ζωή σου σε μεγάλο βαθμό. Αλλά προσπαθείς να το διαχειρίζεσαι και με ένα περίεργο τρόπο σού δημιουργεί κίνητρο να κάνεις εσύ κάτι καλύτερο. Η διαφορά είναι να το κάνεις σε άλλο τομέα, διότι στον τομέα του Λέλλου, ήταν σχεδόν αδύνατον να καταφέρεις το ίδιο. Δούλεψα μαζί του σε δύο εκλογικές αναμετρήσεις και ήταν θα έλεγα σχολείο για μένα, όντας ένας νεαρός που επέστρεψα από τις σπουδές μου πίσω στην Κύπρο. Έμαθα πολλά μέσα από αυτό. Ήμουν ένα σφουγγάρι και απορροφούσα εμπειρίες, διδάγματα αλλά και τρόπο ζωής. Αυτά νιώθω σήμερα.
Από τους γονείς σας τι θυμάστε;
Θυμάμαι δύο μεγάλες προσωπικότητες, οι οποίες άσκησαν –η κάθε μια με τον τρόπο της- τεράστια επιρροή σε μένα. Στον Λέλλο έβλεπα τη λογική, την ανάλυση, τη στοχοπροσήλωση. Στην Όλγα, την ανθρωπιά και τη βοήθεια απέναντι στον συνάνθρωπο. Ήταν δασκάλα Αγγλικών στο Ανώτερο Τεχνολογικό Ινστιτούτο, αλλά δεν πήρε ποτέ προαγωγή, διότι αγαπούσε τους μαθητές περισσότερο από την καριέρα της! Νομίζω αυτή είναι η απάντηση. Και είναι συγκινητικά αυτά, γιατί δεν τα λέω συχνά.
Ποια στοιχεία νιώθετε ότι πήρατε από τον Λέλλο και την Όλγα;
Από τον Λέλλο τη λογική και την αποφασιστικότητα, από την Όλγα τα συναισθήματα και την αγάπη για το κοινό καλό. Βέβαια, το κοινό καλό, ήταν χαρακτηριστικό και των δυο τους αλλά προερχόταν από διαφορετικές πηγές. Του Λέλλου από τη λογική, της Όλγας από το συναίσθημα. Η έννοια τού να προσφέρεις στον συνάνθρωπό σου, σε κάποιον που δεν είναι τόσο τυχερός όσο είσαι εσύ στην κοινωνία, ήταν τρόπος ζωής και για τους δυο τους αλλά και κάτι που δεν σου το δίδασκαν. Απλά το έβλεπες να συμβαίνει. Για παράδειγμα, έβρεχε και ο Λέλλος πήγαινε να ανοίξει τους οχετούς μαζί με τους ανθρώπους, γιατί πλημμύρισε η Λευκωσία. Αυτά τα πρότυπα είχα.
Η πρόσφατη απώλεια του πατέρα σας, τι σήμαινε για εσάς;
Ήταν, δυστυχώς, μια αναμενόμενη πορεία. Το πιο τραγικό, ήταν να βλέπεις έναν άνθρωπο όπως ήταν ο Λέλλος, να λιώνει. Και το ακόμα πιο τραγικό, το γεγονός ότι η φυσική σειρά τού να πεθαίνει πρώτα ο άντρας και μετά η γυναίκα, δεν ακολουθήθηκε στη δική μας περίπτωση. Χάσαμε πρώτη την Όλγα, οπότε ήταν ακόμη πιο πολύπλοκο να το διαχειριστούμε. Στην περίπτωση του Λέλλου, αυτό που έκανε ακόμη δυσκολότερη την κατάσταση, ήταν εκείνη η έντονη αντίθεση της αδράνειας και μη δυνατότητας να κάνει κάτι, σε σχέση με το «θηρίο» που ήξεραν οι φίλοι του. Το μέλλον ήταν αναπόφευκτο. Αυτά τα πράγματα τα βλέπεις, τα φιλοσοφείς και μαθαίνεις να τα διαχειρίζεσαι, διότι αυτή είναι η ζωή. Το μέλλον, τα παιδιά μας.
Είστε και ο ίδιος πατέρας δύο αγοριών. Βλέπετε στοιχεία των γονιών σας στον Αλέξανδρο και στον Πάρη;
Βλέπω. Βλέπω αποτυπώματα και του Λέλλου και της Όλγας και δικά μου και της Υβόνης πάνω τους και χαίρομαι, διότι πρώτον είναι καλά και δεύτερον, διότι κάνουν εκείνο που αγαπούν. Βλέπω τη λογική, την οργάνωση και την αποτελεσματικότητα στον τρόπο που δουλεύει ο Αλέξανδρος, ο οποίος είναι δικηγόρος και εργάζεται στην Αγγλία, όπως βλέπω και τη ζωντάνια και την αποτελεσματικότητα με έναν διαφορετικό τρόπο στον Πάρη, ο οποίος τελείωσε το πρώτο του πτυχίο και είναι έναν χρόνο μαζί μας, περιμένοντας να συνεχίσει τις σπουδές του.
Εσείς τι πατέρας νιώθετε ότι είστε για τους δύο τους;
Νομίζω ότι δεν ήμουν όσο απών ήταν ο Λέλλος, αλλά από την άλλη δεν νομίζω ότι ήμουν και πάντα εκεί. Ευτυχώς η Υβόνη αναπλήρωσε τη δική μου απουσία. Όταν γεννήθηκαν τα παιδιά μας, επέλεξε να μειώσει τις ώρες εργασίας της προκειμένου να δώσει όλη της την αφοσίωση στην ανατροφή τους. Έκανε καταπληκτική δουλειά, πρώτα απ’ όλα, διότι με άντεξε τόσο καιρό και δεύτερο, διότι τα παιδιά είναι το αποτέλεσμα που βλέπετε. Μαζί νιώθω ότι τα καταφέραμε, ο καθένας με τον τρόπο του. Αυτό σημαίνει οικογένεια: ο ένας να κάνει ένα κομμάτι, ο άλλος κάποιο άλλο, αλλά στο τέλος το αποτέλεσμα να είναι κοινό.
Με τη σύζυγό σας, την Υβόνη Ασπρίδου, είστε μαζί εδώ και τρεις δεκαετίες. Αλήθεια, πώς έγινε η γνωριμία σας;
Με την Υβόνη γνωριζόμασταν από το σχολείο, πριν από τον πόλεμο. Μετά τη εισβολή έφυγαν με την οικογένειά της για την Αγγλία και την Αμερική, για να καταλήξουν στο Βανκούβερ του Καναδά, όπου και μεγάλωσε. Ξανασυναντηθήκαμε μετά από χρόνια, ένα καλοκαίρι και ξαναγνωριστήκαμε από την αρχή. Μείναμε μαζί για λίγο και μετά από ένα διάστημα, το 1990, παντρευτήκαμε. Από εκεί και πέρα, τα υπόλοιπα είναι ιστορία. Τόσο απλά.
Τι νιώθετε ότι είναι αυτό που κρατάει τη σχέση σας ζωντανή όλα αυτά τα χρόνια;
Η χημεία μεταξύ μας, προκύπτει νομίζω από το γεγονός ότι ο ένας καταλαβαίνει τον άλλο και ο καθένας μας είναι ανθεκτικός στην πίεση και στα προβλήματα, που μπορεί να προκύπτουν. Ο πυρήνας και η δύναμη του σπιτιού, είναι χωρίς αμφιβολία η Υβόνη. Είναι ο άνθρωπος που στέκεται πάντα βράχος με μια, όμως, συναισθηματική αντιμετώπιση απέναντι στα πράγματα.
Για ποια πράγματα σάς τη λέει συνήθως;
Για τα πάντα! Είναι ο πιο μεγάλος και ο πιο σκληρός κριτής μου, καλόπιστα βέβαια. Ουδέποτε είμαι στα σύννεφα με την Υβόνη. Πάντα με προσγειώνει και πολλές φορές, μάλιστα, είναι και καταναγκαστικές οι προσγειώσεις. Νομίζω είναι η φωνή της λογικής και της πραγματικότητας.
Το σπίτι όπου διαμένετε, είναι διακοσμημένο με αναρίθμητα έργα τέχνης, κάθε ένα με τη δική του ιστορία, όπως έχουμε διαπιστώσει. Πώς ξεκίνησε αυτή η ιδιαίτερη σχέση σας με την τέχνη;
Τα μεγάλα έργα που υπάρχουν στο σπίτι, μας τα έδωσε ο πατέρας της Υβόνης, ο οποίος είχε μια πολύ ωραία συλλογή. Τα υπόλοιπα είναι κομμάτια που βλέποντάς τα, μας προκάλεσαν συναισθήματα. Για μας η τέχνη δεν είναι κάτι που απλώς βάζεις πάνω στον τοίχο σου. Οτιδήποτε υπάρχει στον χώρο μας, σημαίνει κάτι για μας. Πολλές φορές, έχω την αίσθηση ότι ο καλλιτέχνης, σου μιλά μέσα από το έργο του. Είναι πολύ περίεργο πράγμα η τέχνη, αλλά νομίζω είναι και ένας τρόπος ζωής. Σε εξευγενίζει, σε κάνει πιο ανθρώπινο, αν μπορώ να χρησιμοποιήσω αυτόν τον όρο και πιο επικοινωνιακό με τους άλλους. Βλέπεις μαζί με κάποιον άλλο το ίδιο πράγμα και το ερμηνεύετε διαφορετικά. Τι πιο ανθρώπινο.
Ο άνθρωπος και τα ανθρώπινα δικαιώματά του, είναι πεδία που ως νομικό σάς απασχόλησαν σε μεγάλο βαθμό. Νιώθετε ότι σήμερα, το 2022, πολλές από τις στοιχειώδεις ελευθερίες εξακολουθούν να καταπατώνται;
Απόλυτα. Αν πάρουμε για παράδειγμα την πανδημία και το πώς καταπιέστηκε ο κόσμος και το πώς αναγκαστήκαμε να χάσουμε την προσωπική μας ελευθερία, βλέπουμε πόσο δρόμο έχουμε ακόμα να διανύσουμε, για να μπορέσουμε να μιλάμε πραγματικά για ανθρώπινα δικαιώματα. Από την άλλη, θεωρώ μεγάλη κατάκτηση το γεγονός ότι υπάρχει ένα σύστημα που προστατεύει τον άνθρωπο και ότι ένας άνθρωπος έχει το δικαίωμα να αποταθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και να διεκδικήσει εναντίον της χώρας του, όταν η χώρα του τού προκαλεί κακό. Η καταγγελία της χώρας σε τέτοιους οργανισμούς δεν γίνεται φυσικά με πρόθεση να τη ρεζιλέψεις στο εξωτερικό, αλλά για να μπει η χώρα στη σωστή πορεία. Είναι ένας νομικός ακτιβισμός, με τον οποίο αναγκάζεται η χώρα να συμμορφωθεί νομικά, διότι η χώρα από μόνη της δεν έχει τη δυνατότητα αυτοδιόρθωσης.
Όπως συνέβη και στην περίπτωση του Αλέκου Μοδινού, τον οποίο είχατε υπερασπιστεί σε μια αρκετά σκοτεινή εποχή για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων στην Κύπρο.
Όταν ξεκινήσαμε την υπόθεση το 1989 θεωρούνταν αιρετικό και αμαρτωλό το να είναι κανείς ομοφυλόφιλος στην Κύπρο και καταδικαζόταν σε εφτά χρόνια φυλάκιση αν έκανε «αυτού του είδους τις απαίσιες πράξεις». Ήταν υπέροχος ο αγώνας, αλλά εξίσου υπέροχος ήταν και ο Αλέκος από τον οποίο ξεκίνησε. Ο Αλέκος ήταν ο άνθρωπος πίσω από την υπόθεση και εγώ ένας νεαρός τότε δικηγόρος, που αποφάσισα να την αναλάβω και να την πιστέψω. Σήμερα βλέπεις την πορεία που έκανε η χώρα αλλά και το θάρρος που είχε εκείνος ο άνθρωπος να πάει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, ώστε να αποδοθεί η ευρωπαϊκή δικαιοσύνη. Το ίδιο συνέβη και στην υπόθεση της Τιτίνας Λοϊζίδου. Το να ξεκινήσει μια γυναίκα από τη Λευκωσία και να πάει στο Στρασβούργο και να καταδικάσει την Τουρκία, να της επιβάλει την ευθύνη για τα κατεχόμενα και να της πει ότι θέλει αποζημίωση για τα ενοίκια, ήταν σχεδόν επανάσταση στο νομικό σύστημα, που τώρα το βλέπουμε με αντίστοιχες υποθέσεις σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες με παρόμοια θέματα. Βλέπουμε πώς αυτή η έννοια του νομικού ακτιβισμού μπορεί να εφαρμοστεί, για να γίνει η κοινωνία καλύτερη, ήτοι η Τουρκία να επωμιστεί τις νομικές επιπτώσεις της εισβολής. Τώρα θα μου πείτε- για να έρθω στην πραγματικότητα- πώς εφαρμόζονται αυτά και τι έγινε; Το τι έγινε, είναι ότι οι περιουσίες είναι ακόμα δικές μας. Αν δεν κέρδιζε η Τιτίνα, θα ακολουθούσαμε τη θέση Ντεκτάς. Εσείς εκεί και εμείς εδώ και να πληρώσουμε τη διαφορά. Αυτή είναι η βάση του περιουσιακού. Η υπόθεση μιας Κερυνειώτισσας η οποία είπε, θα το κάνω και ό,τι γίνει. Και έγινε.
Ήταν μέσα από αυτές τις εμπειρίες, που οδηγηθήκατε στην απόφαση να εμπλακείτε με την πολιτική αλλά και να διεκδικείτε σήμερα την προεδρία της Δημοκρατίας στις επερχόμενες εκλογές;
Ναι και παρόλο που ουσιαστικά πέρσι τον Σεπτέμβριο εντάχθηκα στα προεκλογικά, λόγω της δουλειάς μου ήμουν πολιτικοποιημένος, αλλά όχι κομματικοποιημένος. Ένας από τους λόγους που δεν μπήκα στα κομματικά, ήταν επειδή ένιωθα μια τεράστια ευθύνη για τη νομική δουλειά που έκανα και με τους αγνοούμενους και με την Τιτίνα αλλά και με άλλες υποθέσεις, που είχαν πολύ να κάνουν με κοινωνικά θέματα. Νιώθω ότι τόσο στις υποθέσεις των περιουσιών, όσο και στις υποθέσεις των αγνοουμένων (που είχαν να κάνουν με το Κυπριακό), πως έφτασε η ώρα για να υπάρξει και μια πολιτική διάσταση του πράγματος. Και αυτή την πολιτική διάσταση θέλω να δοκιμάσω να την προσφέρω στον κόσμο, διότι νομίζω ότι δεν πάει άλλο. Αν χάσουμε και αυτή την ευκαιρία, η χώρα μας θα διχοτομηθεί. Τουλάχιστον θα προσπαθήσω να το αποτρέψω. Γι’ αυτό ασχολήθηκα.
Ποιο είναι, λοιπόν, το δικό σας όραμα, σε περίπτωση εκλογής σας;
Το όραμα ενός τίμιου κράτους με διαφάνεια, με θεσμούς που λειτουργούν και με έναν πρόεδρο, που θα διοικεί δια του παραδείγματος. Θέλω μέχρι το 2035 να έχουμε μια Κύπρο πράσινη. Θέλω να φανταστούμε μια οικονομία, που να βασίζεται πάνω σε καινούριες υπηρεσίες. Να δούμε τι θα κάνουμε με τη χώρα μας, με μια νέα κατεύθυνση για επενδύσεις σε θέματα που έχουν να κάνουν με την ιατρική. Την τεχνολογία την πράσινη ανάπτυξη. Μια παιδεία που να αναγνωρίζει την πολυπολιτισμικότητα της χώρας μας. Βεβαίως πρέπει να στηρίξουμε τους νέους, βεβαίως πρέπει να στηρίξουμε με οικονομική πολιτική τις ευάλωτες ομάδες και βέβαια για μένα το επιστέγασμα είναι η λύση του Κυπριακού. Θέλω μια λύση, όπως έχουν τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και να προχωρήσουμε πάνω στο πλαίσιο Γκουτέρες, που μας έδωσαν ως πλαίσιο συμφωνίας. Θέλω μια επιτροπή αλήθειας, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τα κακά που έγιναν. Είτε μεταξύ μας ως κοινότητα, είτε με την άλλη κοινότητα. Αν δεν διαχειριστείς την αλήθεια, δεν έχεις μέλλον. Και έπειτα, για να λύσεις το Κυπριακό είναι δύο τα κλειδιά: το ενεργειακό, το οποίο έτυχε να αναβαθμιστεί λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και η ευρωτουρκική σχέση. Η θετική ατζέντα. Πρέπει να το παίξουμε ευρωπαϊκά. Πρέπει να πιστέψουμε ότι είμαστε Ευρωπαίοι και η ευρωπαϊκή ομπρέλα θα μας προστατεύσει από τα δύο κράτη και θα δώσει προοπτική για εμάς, αλλά περισσότερο για τα παιδιά μας. Διότι στο τέλος της ημέρας, είναι γι’ αυτούς και στο όνομα αυτών, που κάνουμε την προσπάθεια.
Φωτογραφίες: Δημήτρης Βαττής
Styling: Πάνος Γερολεμίδης
Make up: Μαίρη Μυριανθοπούλου (Ilona Make Up Team by Inglot)
