Λένε πως το καλό πράγμα αργεί. Αλλά όταν συμβεί, μπορεί να είναι ακόμα και κοσμογονικό. Oι δύο σημαντικοί ερμηνευτές ενώνουν για πρώτη φορά τις δυνάμεις και τις φωνές τους και αποδεικνύουν ότι η Τέχνη μπορεί να μην είναι πανάκεια για την πανδημία? είναι όμως λύτρωση.
Συνέντευξη: Κώστας Μπουρούσης
Υπάρχουν μυριάδες αγχωτικά –σημαντικά ή επουσιώδη– πράγματα που μπορεί να σου περάσουν από το μυαλό καθώς κατευθύνεσαι στο ραντεβού σου με μια αληθινή ντίβα, με μια γυναίκα που έχει γευτεί την επιτυχία, την αποδοχή και την καταξίωση στο απόλυτο, με μια καλλιτέχνη που εδώ και 65 χρόνια όλοι γνωρίζουν και μπροστά την οποία όλοι κλίνουν με σεβασμό το γόνυ. Από το εάν η συσκευή ηχογράφησης θα λειτουργήσει ή θα σε προδώσει την πιο κρίσιμη ώρα, μέχρι το εάν οι ερωτήσεις σου θα είναι αντάξιες του μύθου με τον οποίο έχεις το προνόμιο να συνυπάρξεις στον ίδιο χώρο και να συνομιλήσεις για λίγα λεπτά της ώρας.
Η Μαρινέλλα έχει έναν αφοπλιστικά αυθόρμητο κι αδιάσειστα ανεπιτήδευτο τρόπο να σβήσει οποιαδήποτε μικρή ή μεγάλη αγωνία μονοκοντυλιά. Όταν σου ζητά, για παράδειγμα, να αποχωριστείς για λίγα δευτερόλεπτα τη μάσκα προστασίας για τον κορονοϊό προκειμένου να δει το πρόσωπο, το αληθινό πρόσωπο του συνομιλητή της. Έχει μόλις ολοκληρώσει μια ακόμα πρόβα για τον κύκλο συναυλιών της με τον Μάριο Φραγκούλη και παρότι θα περίμενε κανείς να είναι κουρασμένη ή βιαστική, στην πραγματικότητα η μεγάλη κυρία του ελληνικού τραγουδιού, όπως είθισται να την αποκαλούν, παραμένει ακμαία, αεικίνητη, προσηνής κι έτοιμη να λύσει κάθε απορία. Ναι, θα μπορούσες να μιλάς μαζί της για ώρες, αφού εκτός όλων των άλλων έχει το χάρισμα να ανανεώνει διαρκώς το ενδιαφέρον της συζήτησης.
Δίπλα της έχει τον Μάριο Φραγκούλη, έναν ολοκληρωμένο καλλιτέχνη της νεότερης γενιάς με σημαντική καριέρα στα μεγάλα λυρικά θέατρα του κόσμου και μακρά θητεία στο μιούζικαλ. Έναν άνθρωπο που μπορεί να προέρχεται από έναν άλλο καλλιτεχνικό κόσμο, αλλά προσέρχεται στη σκηνική συνύπαρξή του με την Μαρινέλλα, ανοιχτός, χωρίς παρωπίδες και καθηλώσεις. Έτοιμος να δοκιμάσει και να δοκιμαστεί, να δώσει και να πάρει, αλλά και να μάθει νέα πράγματα. Λέει μάλιστα με ενθουσιασμό μικρού παιδιού ότι από την Μαρινέλλα έμαθε για πρώτη φορά να κάνει δεύτερες φωνές στα τραγούδια. Ο Μάριος είναι γνήσια χαρούμενος γι’ αυτή τη σύμπραξη. Στην πραγματικότητα, δεν μπορείς να ξεδιαλύνεις εύκολα τη χαρά του δεδηλωμένου θαυμαστή που συνεργάζεται με ένα από τα είδωλά του από την καλλιτεχνική αδημονία του. Κρατά στα χέρια του το setlist των τραγουδιών που θα ερμηνεύσουν και αρκεί να παρατηρήσεις τις κινήσεις των χεριών για να αντιληφθείς με πόση στοργή περιβάλλει αυτή τη συνεργασία. Ζητά μάλιστα ευγενικά να μην αποκαλύψουμε όσα θα ερμηνεύσουν. Θέλει κάθε συναυλία να είναι και μια έκπληξη.
Πέρσι, τέτοιες μέρες, η Μαρινέλλα και ο Μάριος Φραγκούλης ξεκινούσαν πρόβες για τη συνεργασία τους η οποία όμως ευοδώνεται φέτος. Η πανδημία και η παύση εργασιών που επέβαλλε μπορεί να ανέστειλε το σχέδιό τους, όμως δεν το ματαίωσε. Η προσωπική φιλία τους είναι πολύ πιο παλιά – ξεκίνησε πριν από είκοσι περίπου χρόνια κι απ’ ό,τι φαίνεται έχει βαθιές ρίζες. Τώρα ήρθε η στιγμή η προσωπική σχέση τους να αποτυπωθεί και επί σκηνής. Δύο σπουδαίοι αλλά φαινομενικά αταίριαστοι ρεπερτοριακά ερμηνευτές ενώνουν τις δυνάμεις και τα τραγούδια τους, μαθαίνουν ο ένας από τον άλλο, κάνουν εκείνο που στην αληθινή ζωή συχνά ξεχνάμε: Αναδεικνύουν εκείνα που τους ενώνουν. Η Μαρινέλλα και ο Μάριος λένε ότι θαυμάζουν απλώς αυτό που καθένας τους φέρει, είναι και εκπροσωπεί. Κι αυτή είναι η καλύτερη καύσιμη ύλη για μια συνεργασία που έχει ήδη συνεπάρει το ελληνικό κοινό – τα εισιτήρια για τη συναυλία τους στο Ηρώδειο έλαβαν ήδη διαστάσεις ιερού δισκοπότηρου, κάτι που σίγουρα θα συμβεί και στην Κύπρο. Οι ίδιοι δεν κάνουν τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από εκείνο που ξέρουν καλά: Καταθέτουν εκτός από φωνή και συναίσθημα και βάζουν τον πήχη ψηλά, αφού, όπως λένε, θέλουν ο κόσμος όταν φεύγει από τις συναυλίες τους να σιγοτραγουδά. Να συμπληρώσει, δηλαδή, το προσωπικό μωσαϊκό της ζωής του με μια μικρή αλλά τόσο πολύτιμη ψηφίδα χαράς. Να ζήσει την ανάταση που μόνο η τέχνη μπορεί να προσφέρει. Γιατί όχι; Να αποθησαυρίσει μια στιγμή ευτυχίας.
Καταρχάς θα ήθελα να μάθω πώς γεννήθηκε αυτή η συνεργασία που ξεκίνησε από το Ηρώδειο και θα συνεχιστεί και το χειμώνα στην Αθήνα.
Μαρινέλλα: Γνωριζόμαστε τόσα χρόνια με τον Μάριο, πάνω από 20, και θέλαμε –μάλιστα ήταν ιδέα του Μάριου– να κάνουμε ένα μιούζικαλ. Όμως δε γινόταν. Εγώ τότε ήμουν στα νυχτερινά κέντρα, ο Μάριος πηγαινοερχόταν μεταξύ Ελλάδας και εξωτερικού.
Μάριος Φραγκούλης: Τον πρώτο καιρό που είχαμε βρεθεί ήταν όταν έκανα το «Grease». Η κόρη της Μαρινέλλας, η Τζωρτίνα Σερπιέρη, ήταν βοηθός σκηνοθέτη. Τότε γίναμε πολύ και ουσιαστικά φίλοι. Λατρεύω τη Μαρινέλλα. Όχι μόνο ως καλλιτέχνη, είναι ένα φαινόμενο.
Μ.: Αυτά τα κοσμητικά επίθετα τα σιχαίνομαι. Δεν τα θέλω. Τα «είσαι θεά», «είσαι μοναδική». Δεν μπορώ καμία κολακεία. Όσο και να σας κάνει εντύπωση.
Δεν έχουμε συνηθίσει έτσι τους σταρ.
Μ.: Τους ποιους;
Τους αναγνωρίσιμους, τους διάσημους ανθρώπους.
Μ.: Σβήνω το «σταρ» και κρατάω τη λέξη «άνθρωπος». Άνθρωπος είμαι και τίποτα παραπάνω.
Μ.Φ.: Και καλή μητέρα και καλή γιαγιά και καλή μαγείρισσα και καλή νοικοκυρά. Και καλή συνάδελφος.
Είναι και γενναιόδωρη συνάδελφος;
Μ.Φ.: Πάρα πολύ. Αφού καμιά φορά μου λέει «τραγούδησε κι αυτό το τραγούδι. Θέλω να ξεκουραστώ λίγο». Αυτό, όμως, που θέλει ο κόσμος από μας είναι ο τρόπος που συνδυάζονται οι φωνές μας. Γι’ αυτό και στο μεγαλύτερο μέρος της παράστασης που θα παρακολουθήσετε και στην Κύπρο, σχεδόν στο 90%, τραγουδάμε ντουέτα. Είμαστε στη σκηνή μαζί. Ο ένας τροφοδοτεί τον άλλο. Η Μαρινέλλα μού έχει διδάξει την πειθαρχία και το πόσο σημαντικό είναι να μπορείς να κάνεις δεύτερες και τρίτες φωνές πάνω στη μελωδία. Εγώ δεν το έκανα σχεδόν ποτέ στην ζωή μου. Η Μαρινέλλα μού έδειξε πόσο πιο μεγάλο και πιο ουσιαστικό γίνεται ένα τραγούδι με τις δεύτερες φωνές.
Τι θαυμάζει ο ένας στον άλλο;
Μ.: Αυτό που είμαι κι αυτό που είναι. Δεν υπάρχει πιο ωραίο πράγμα. Το ότι τραγουδάει ο Μάριος άριες κι εγώ λαϊκά τραγούδια δεν έχει καμία σημασία. Θα σας φέρω ένα παράδειγμα. Κάνεις ένα φαγητό. Εκτός από το αλάτι και το πιπέρι, υπάρχουν κι άλλα μπαχαρικά. Και τα βάζεις μέσα και λες «τι ωραίο φαΐ έγινε αυτό». Αυτό συμβαίνει αυτή τη στιγμή. Δεν είχα φανταστεί ποτέ ότι με τη φωνή του Μάριου, που είναι τενόρος, μπορεί να ταιριάξει η δική μου φωνή που τραγουδάει λαϊκά. Διάφορα λαϊκά. Δεν εξετάζω αυτό που λένε ελαφρολαϊκά, medium λαϊκά, ψευτο-λαϊκά. Τραγούδια να ‘ναι. Έχω τραγουδήσει δημοτικά, έχω πάει σε πανηγύρια, αλλά πάντα ήθελα να χωθώ σε οτιδήποτε υπήρχε. Αλλά τον Μάριο κάθομαι και τον χαζεύω. Και σκέφτομαι τι φωνή μπορώ να του κάνω σε αυτά που λέει εκείνος.
Σας απελευθερώνει αυτή η ακομπλεξάριστη και απενοχοποιημένη στάση της Μαρινέλλας, αυτό το «θέλω να είμαι μέσα σε όλα»;
Μ.Φ.: Πάρα πολύ. Έτσι κι αλλιώς, εγώ ξεκίνησα από το θέατρο. Πολλά από τα μιούζικαλ που έχω αγαπήσει και έχω παίξει είναι άλλο πράγμα. Εδώ ενώνονται δύο πολύ όμορφες φωνές που θέλουν να «παντρευτεί» η μία την άλλη. Πώς είναι η πολίτικη κουζίνα που αρέσει σε όλους; Αυτή τη στιγμή, σε αυτές τις συναυλίες, έχουμε την κουζίνα της Μαρινέλλας και του Μάριου.
Τα sold out των ως τώρα συναυλιών σας είναι μια επιβεβαίωση ότι κάνατε καλά που αποφασίσατε τη συνεργασία;
Μ.: Αν τραγουδούσα με έναν από τους τραγουδιστές που έχω συνεργαστεί πολλές φορές και μου λέγανε πως είναι sold out, θα ξαφνιαζόμουν. Τώρα δεν μου κάνει εντύπωση, γιατί αυτός που θα έρθει αναρωτιέται «τι θα πουν αυτοί οι δύο άνθρωποι; Πώς θα ταιριάξουν;».
Μ.Φ.: Είχαμε διάφορες σκέψεις, όμως τελικά ξεχάσαμε το πολύ κλασικό και το πολύ λαϊκό και βρεθήκαμε σε μία πάρα πολύ όμορφη ισορροπία φωνών και διφωνιών και ψυχικής ανάρτησης. Ξέρετε, με όλα αυτά που περάσαμε με τα lockdowns -γιατί, ναι, μπορούσαμε να κάνουμε άλλα πράγματα, να μαγειρέψουμε, να διαβάσουμε, να δούμε πολύ τηλεόραση, να κάνουμε γυμναστική-, χάσαμε την επαφή μας με τον κόσμο.
Πώς ήταν αυτή η επιβεβλημένη παύση των εμφανίσεων και η απόσταση από το κοινό;
Μ.: Για μένα, που είμαι ένας άνθρωπος που δεν κάθεται ποτέ, έχω μεγάλη ενέργεια, με τον καιρό ξαφνικά έπεσα. Διαλύθηκα. Δεν ήθελα τίποτα. Πώς ξαφνικά περπατάς φορώντας ένα παλτό, πέφτει η βροχή και γίνεσαι ασήκωτος από το νερό, δεν μπορείς να πας ένα βήμα; Έτσι ένιωθα εγώ στο σπίτι. Μ’ έπιασε φόβος τρομερός. Κάτω από μένα μένει η κόρη μου και τα εγγόνια μου. Μη φανταστείτε. Στα τηλέφωνα μιλούσαμε και όταν βρισκόμασταν -από μακριά πάντα- φορούσαμε μάσκες. Είχα να φιλήσω τα εγγόνια μου ένα χρόνο. Συναντήθηκα με τον Μάριο μετά από καιρό και κοιταζόμασταν. Δώσαμε τα χέρια σαν μικρά παιδιά. Δεν είναι μικρό πράγμα αυτό που περνάμε. Και θα αργήσουμε να το ξεπεράσουμε. Ο κόσμος τώρα, δυστυχώς, δεν ακούει, δεν ξέρω για ποιο λόγο. Και δεν πιστεύει.
Οι καλλιτέχνες πιστεύετε ότι μπορείτε να έχετε πιο ενεργό ρόλο στην ευαισθητοποίηση του κόσμου; Να δώσετε ένα πιο ηχηρό μήνυμα; Ή φοβάστε τις αντιδράσεις;
Μ.: Γιατί να φοβηθώ; Ποτέ στην ζωή μου δεν με ενδιέφεραν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, δεν μιλάω, δεν δίνω συνεντεύξεις, παρά μόνο αν έχω κάποια δουλειά να προωθήσω. Θέλω να πω ότι δεν με ενδιαφέρει τι θα πουν για μένα. Ξέρετε, συχνά τσακώνομαι. Λέω σε κάποιους «τι πρέπει να γίνει για να πιστέψεις την πανδημία; Να χάσεις κάποιον δικό σου άνθρωπο;».
Μ.Φ.: Πιστεύω ότι ο εμβολιασμός είναι μια προσφορά προς την κοινωνία. Δεν το κάνεις μόνο για τον εαυτό σου.
Μ.: Μας λέτε ότι οι καλλιτέχνες πρέπει να μιλούν περισσότερο. Για να τα πεις πρέπει ή να βγεις στην τηλεόραση, όπου πολλές φορές κόβουν και ράβουν αυτά που λες, ή στο ραδιόφωνο. Τώρα που βγαίνουμε για συναυλίες θα το κάνουμε, θα μιλήσουμε στον κόσμο από εκεί.
Παρατηρώ, κυρία Μαρινέλλα, ότι παρότι έχετε γευτεί επιτυχία, αποδοχή, αναγνώριση, δόξα, παρατηρώ ότι μιλάτε αυθόρμητα, σαν μια γυναίκα της διπλανής πόρτας.
Μ.Φ.: Έτσι αισθάνεται.
Μ.: Έτσι ήμουν από μωρό παιδί. Από πέντε χρονών είμαι στο θέατρο και στο τραγούδι. Δεν ξεχώριζα τον κύριο που κουβαλάει τα εργαλεία από μένα. Τι έχω εγώ παραπάνω από αυτόν; Ότι βγαίνω και τραγουδάω και χειροκροτάνε; Άλλο καπέλο. Κι ένας χειρουργός άλλο είναι μέσα στο χειρουργείο, άλλο είναι έξω. Πέραν αυτού όλοι είμαστε ίσοι. Το μπουκάλι με το νερό που έχω εδώ μπροστά μου θα το μοιράσουμε στα τρία αυτή τη στιγμή. Μη σου κάνει εντύπωση. Δεν ξέρω οι άλλοι πώς είναι, ούτε με ενδιαφέρει. Όχι ότι είμαι αδιάφορη για το σύμπαν, αλλά δεν μπορώ να ξεχωρίσω τον άλλο. Ο καθένας, όμως, ξεχωρίζει στη δουλειά του.
Πολλοί, όμως, περιφέρουν τη δουλειά τους και στην ζωή τους.
Μ.: Εγώ, αγάπη μου, στο πατάκι του σπιτιού που απ’ έξω σκουπίζω τα παπούτσια μου και εκεί αφήνω οτιδήποτε με έχει στενοχωρήσει στη δουλειά, στην πρόβα. Κλείνω την πόρτα, μπαίνω μέσα και δεν έχω καμία σχέση με αυτό που είμαι στη δουλειά.
Τι νιώθετε τώρα που ενεργοποιήστε ξανά και θα συναντηθείτε πάλι με τον κόσμο; Αγωνία, χαρά, προσμονή;
Μ.: Α, δε θέλετε να ξέρετε. Το άγχος μας δεν περιγράφεται.
Μ.Φ.: Αλλά το στρίβουμε σε κάτι θετικό. Αν είμαστε αγχωμένοι χορεύουμε. Αν χορεύουμε, περνάμε καλά και ξεχνάμε το άγχος. Είμαστε δύο φίλοι που ερχόμαστε να μοιραστούμε υπέροχα τραγούδια με τον κόσμο. Και με μια ορχήστρα εξαιρετικών μουσικών.
Παρατηρώ πάντως ότι το κλίμα είναι πολύ ευχάριστο. Φαίνεται ότι πιστεύετε στην ομαδική δουλειά.
Μ.: Ποτέ δεν έχει πει κανείς καμία κακή κουβέντα στον άλλο. Το να βρίσεις ή να μην υπολογίσεις τον άλλο ξέρεις τι σημαίνει; Ότι θα κάνει αυτό που λες, αλλά μέσα του θα πει «α, να χαθείς γαϊδούρι». Έλεγε η μανούλα μου: «Η γλυκιά γλώσσα βγάζει το φίδι από την τρύπα». Το φίδι, αν το καλοπιάσεις, κι αυτό ακόμα θα ημερέψει. Οι άνθρωποι δεν έχουν μάθει να ημερεύουν. Είναι ώρες ώρες θηρία ανήμερα. Δουλεύω, αγαπητέ μου, 65 χρόνια. Είναι πάρα πολλά για έναν εν ενεργεία καλλιτέχνη. Βγαίνω και τραγουδάω. Αν τα λέω καλά, χαίρομαι πάρα πολύ πρώτα εγώ. Κι είμαι δύσκολη με τον εαυτό μου. Ο Μάριος μού μιλάει καμιά φορά με ενθουσιασμό.
Μ.Φ.: Σήμερα τραγούδησε την «Πρόβα Νυφικού» κι όλος ο κόσμος έκλαιγε. Είναι μια μαγεία. Δεν μπορώ να μην της πω τα ωραία.
Ωστόσο, θέλει να είναι ακόμα μαθήτρια…
Μ.: Βέβαια, σήμερα το πρωί με πήρε τηλέφωνο ο Μάριος και ήμουν με το ντοσιέ στα πόδια μου και διάβαζα. Μαθαίνω ακόμα. Δεν υπάρχει ωραιότερο πράγμα από το να μαθαίνεις όσο περνάνε τα χρόνια. Αυτός που είπε ότι τα ξέρει όλα και είναι τέλειος, είναι απλά ηλίθιος και βλαξ. Τι θα πει «τα ξέρω όλα»; Σπάνια λέω στον εαυτό μου «εντάξει μωρέ, καλούτσικα τα ‘πες».
Πάντως η τελειομανία είναι θεωρώ κοινό γνώρισμά σας.
Μ.Φ.: Το καλό είναι ότι υπάρχει μια φοβερή ισορροπία ανάμεσά μας. Αν δει ότι κάπου δυσκολεύομαι, η Μαρινέλλα θα μπει και θα με «σώσει». Το ίδιο κι εγώ. Δεν υπάρχει περίπτωση να αφήσει ο ένας τον άλλο ξεκρέμαστο.
Μ.: Αλλά πρέπει να ξέρεις. Ο Μάριος εκτός από τραγουδιστής είναι σπουδαίος μουσικός. Δουλεύουν όλα, η φωνή, η καρδιά, κυρίως το μυαλό του. Αν δεν είσαι έξυπνος στη δουλειά, δεν κάνεις τίποτα. Πρέπει ο καλλιτέχνης ειδικά να είναι 50% μυαλό και 50% ταλέντο.
Μ.Φ.: Υπάρχουν άνθρωποι που με πολύ μικρό ταλέντο έχουν κάνει καριέρα.
Μ.: Αυτοί είναι οι φούσκες. Είμαι πολύ τυχερή στα χρόνια που είμαι να είμαι φέτος με τον Μάριο. Δεν υπάρχει ωραιότερο πράγμα από το να δουλεύεις με νέους ανθρώπους.
Μ.Φ.: Δεν είμαι τόσο νέος όσο λέει, αλλά περνάμε καλά.
Info: Οι συναυλίες της Μαρινέλλας και του Μάριου Φραγκούλη θα πραγματοποιηθούν στις 21 & 22/09 στη Λευκωσία (Σχολή Τυφλών), στις 24/09 στη Λάρνακα (Παττίχειο Αμφιθέατρο) & στις 25/09 στη Λεμεσό (Δημοτικό Κηποθέατρο). Για εισιτήρια: Τηλ. 77777040 / tickethour.com.cy και σε όλσα τα καταστήματα ACS
Φιλελεύθερα, 12.9.2021.
