Σύμφωνα με τον Άρθουρ Σοπενχάουερ: «Κάθε αλήθεια περνά από τρία στάδια. Πρώτα γελοιοποιείται. Μετά βρίσκει σφοδρή αντίθεση. Και στο τέλος θεωρείται αυτονόητη». Αυτό επιδιώκει ο Ονούφριος Σωκράτους μέσα από τη νέα εκπομπή του, που κάνει πρεμιέρα την ερχόμενη Τρίτη. Να πει την αλήθεια, χωρίς πολλές φανφάρες και γλάσο.
Από τον Κωνσταντίνο Χάμπαλη
Πρόκειται για έναν άνθρωπο χωρίς ταμπού. Το αποδεικνύει συνεχώς στη δουλειά του αλλά και στην προσωπική του ζωή του – ακόμα και όταν οι προβολείς του στούντιο σβήσουν. Για όλους όσοι τον ξέρουν μιλούν για ένα χαρακτήρα, ακομπλεξάριστο, έξω καρδιά, αλέγκρο, άνετο και πρόσχαρο που δεν τα βάζει εύκολα κάτω. Η σχέση του με την αλήθεια; «Αν πω ότι ήταν πάντα ειλικρινής η σχέση μας θα ήταν ψέμα και θέλω να το αποτάσσω. Τα τελευταία χρόνια έχω αποκαταστήσει την σχέση μου με την αλήθεια. Έμαθα ότι όταν την υπηρετείς, κοιμάσαι ήρεμος τα βράδια. Και στο τέλος της ημέρας, την ηρεμία δεν την αλλάζω με τίποτα», μου λέει για να προσθέσει ότι «Δεν υπάρχει άνθρωπος που δεν φοβήθηκε ή να την πει ή να την ακούσει. Ακόμη και να την κρύψεις όμως, βρίσκει το δρόμο της και τότε αποδεικνύεται πόσο πιο τρομακτικό είναι το ψέμα».
Πόσο μεγάλο όπλο είναι η αλήθεια στις μέρες μας;
Μπορεί να απελευθερώσει ή να αιχμαλωτίσει. Το δεύτερο θα συμβεί μόνο αν ο αποδέκτης, δεν είναι διατεθειμένος να την ακούσει και να την αντιμετωπίσει.
Μπορεί στο τέλος της ημέρας, δηλαδή, να λάμψει η αλήθεια;
Αν δεν την αλλοιώσεις, τότε ακόμη και μέσα στο σκοτάδι μπορεί να λάμψει. «Vincit omnia veritas»-«Η αλήθεια υπερισχύει όλων».
Έχω την εντύπωση ότι η αλήθεια είναι μία έννοια που δύσκολα μπορεί να ερμηνευθεί κι εύκολα να παρερμηνευθεί.
Ετυμολογικά η αλήθεια είναι καθετί που συμφωνεί με την πραγματικότητα. Στην πραγματικότητα η αλήθεια του καθενός μπορεί να είναι διαφορετική από αυτήν του διπλανού του. Ακόμη όμως και αν αμφισβητείται και χάνεται στη μετάφραση παραμένει γεγονός, όπως και να επιλέξεις να την αντικρίσεις.
Η μισή αλήθεια καμία φορά είναι χειρότερη από τη συγκάλυψη, δεν είναι έτσι;
Η μισή απλά ποτέ δεν είναι αλήθεια και αυτό γιατί το άλλο μισό θα παραμείνει πλασματικό κατασκεύασμα, όταν αλλοιώνεις την έννοια και τη φιλοσοφία της.
Γι’ αυτό επέλεξες ο τίτλος της νέα σου εκπομπής να είναι: «Είναι αλήθεια»;
Ναι γιατί ο στόχος είναι να λέμε την πραγματική αλήθεια και αν δεν μπορούμε να την παρουσιάσουμε, τότε πάμε στην επόμενη ιστορία.
Πότε είναι προγραμματισμένη η πρεμιέρα;
Την ερχόμενη Τρίτη στις 11μ.μ.
Υπάρχει πιθανότητα άλλης αναβολής;
Όχι. Αυτή τη φορά θα είμαστε ακριβείς στο ραντεβού μας.
Γιατί προηγήθηκε τόση μεγάλη καθυστέρηση;
Γιατί χρειάστηκε να είμαστε όσον το δυνατόν πιο έτοιμοι. Είναι ένα νέο και δύσκολο εγχείρημα για εμάς και ο χρόνος δεν μας περίσσευε. Αν θέλαμε να κάνουμε σωστή και εμπεριστατωμένη έρευνα έπρεπε να παρατείνουμε τον χρόνο μέχρι την πρεμιέρα. Την τελευταία φορά, όμως, έγινε ώστε η εκπομπή να προβληθεί όσο πιο κοντά στην πρεμιέρα του επιτυχημένου φορμάτ του reality μαγειρικής, «Master Chef».
Με ποιο θέμα καταπιάνεται η πρώτη εκπομπή;
Προσεγγίζουμε το θέμα των σατανικών τελετών και όχι μόνο και της μύησης σε μία πνευματική τελετή που προϋπήρχε της θρησκείας.
Υπήρξαν παρεμβάσεις μέχρι στιγμής; Στην Κύπρο ζούμε. Όλα μπορούν να συγκαλυφθούν και ταυτόχρονα να ωραιοποιηθούν στα μάτια των τηλεθεατών.
Θα ήταν ψέμα αν έλεγα πως δεν επιχειρήθηκαν, γιατί εκ φύσεως η εκπομπή καταπιάστηκε ήδη με πολύ δύσκολα και προκλητικά θέματα. Το ευτύχημα είναι ότι δεν «κόπηκε» όπως λέμε στην τηλεοπτική πιάτσα το θέμα, απλά χρειάστηκε πιο καλή τεκμηρίωση.
Γιατί ένιωσες την ανάγκη να φωτίσεις τέτοιου είδους θέματα; Αισθάνθηκες ότι έλειπε από τον χώρο αυτό που λέμε κοινωνική τομή;
Ο χρόνος μου στον χώρο έδειξε ότι έχω μια γενικότερη ροπή σε κοινωνικά ζητήματα. Δεν εκλείπουν ποτέ. Η διαδραστικότητα της κοινωνίας και οι αλληλοεπιδρώμενες αντιδράσεις της, πάντοτε θα υφίστανται. Νομίζω ότι υπάρχει η ανάγκη σήμερα στην τηλεόραση να εντρυφήσουμε σε αυτή τη μορφή του ρεπορτάζ.
Λείπει, δηλαδή, η ερευνητική δημοσιογραφία από την κυπριακή τηλεόραση;
Υπάρχουν πολλοί ικανοί δημοσιογράφοι που μπορεί να υπηρετήσουν το αντικείμενο και να εισχωρήσουν εις βάθος στον τομέα της έρευνας. Το πρόβλημα πολλές φορές είναι οι διοικήσεις των καναλιών που δεν διαθέτουν τους πόρους ή τον χρόνο για να οπλίσουν μια ομάδα ανθρώπων που θα αφοσιωθεί αποκλειστικά σε αυτό. Δικαιολογημένα κάποτε, γιατί υπάρχουν τηλεοπτικά προϊόντα που τυγχάνουν μεγαλύτερης αποδοχής από τον τηλεθεατή και βλέπουν συνήθως στην ψυχαγωγία που θα φέρει περισσότερους πόρους σε ένα κανάλι. Είμαι ευτυχής που σε μένα δίνεται αυτή η ευκαιρία με την ομάδα μου. Στο χέρι μας είναι τώρα.
Πολλές αποκαλυπτικές εκπομπές έμειναν στην προσπάθεια να μας εντυπωσιάσουν και να μας σοκάρουν. Εσύ πώς θα κάνεις τη διαφορά;
Δεν κυνηγώ, νομίζω, τον εντυπωσιασμό. Μάλλον τον προβληματισμό περισσότερο. Αυτή την εκπομπή δεν την κάνω μόνο για τα νούμερα, αλλά για να επιχειρήσω μέσω της εξιστόρησης κάποιων γεγονότων να αλλάξω μυαλά τα οποία έμειναν κολλημένα σε αναχρονιστικούς καιρούς.
Πώς καταφέρνει κάποιος να περάσει τον φθηνό εντυπωσιασμό και να εισχωρήσει στην ουσία;
Λέγοντας την αλήθεια, χωρίς πολλές φανφάρες και γλάσο. Κάποιοι θα την εκτιμήσουν και άλλοι θα την απορρίψουν ενοχλημένοι.
Πόσο ελεύθερος νιώθεις στη δουλειά σου;
Πραγματικά τα τελευταία χρόνια δεν ένιωσα περιορισμό. Ενεργώ με ελευθερία στην αξιολόγηση και προσέγγιση των θεμάτων με τα οποία καταπιάνομαι.
Θεωρείς τον εαυτό σου πιο ώριμο ως επαγγελματίας να χειριστεί τέτοια θέματα;
Η εμπειρία είναι πηγή δύναμης. Μεγαλώνοντας και ωριμάζοντας στον τομέα του αντικειμένου με το οποίο καταπιάνεσαι, καλλιεργείς πιο γερές αντιστάσεις και αντιδράσεις που καθιστούν την προσπάθειά σου πιο σοβαρή.
Ακόμα και σε θέματα ταμπού;
Μα αυτό θέλουμε να αγγίξουμε. Ζούμε σε μία κοινωνία που δεν της περισσεύουν τα ταμπού. Άρα ποτέ δεν θα μας τελειώσουν τα θέματα, γιατί σε αυτά στοχεύουμε.
Και τι είναι ταμπού για την κοινωνία;
Είναι αυτό που η κοινωνία μας υπαγορεύει ότι απαγορεύεται να πλησιάσουμε ή να προσεγγίσουμε για να κατανοήσουμε. Για μένα κανείς δεν έγραψε τους κανόνες, εκτός και αν αυτοί επιβάλλονται από τη λογική της φυσικής ηθικής.
Θεωρείς ότι δύσκολα μπορεί κάποιος να βγει από αυτό το καλούπι;
Αν ζεις με βάση τα πρότυπα που άλλοι σου επέβαλλαν, πολύ δύσκολο. Αν είσαι ανοικτός στη γνώση και την κατανόηση, τα πράγματα είναι διαφορετικά και τα ταμπού φτιάχτηκαν για να καταρρίπτονται.
Υπάρχουν, όμως, τα fake news που κατασκευάζουν ειδήσεις για να δικαιολογηθούν ακόμα και οι πόλεμοι.
Κάποιοι κατασκευάζουν ειδήσεις. Αν έχεις τα κότσια και δεν θέλεις συμμετοχή στο ψέμα σηκώνεσαι και φεύγεις. Σε μία εποχή οικονομικής αστάθειας, με βασικούς μισθούς και κουτσουρεμένα ωφελήματα, κάποιοι θα αποδεχτούν την κατασκευή ειδήσεων για θέματα επιβίωσης ή αυτοπροβολής.
Ποια είναι η θέση του δημοσιογράφου;
Εξαρτάται, πάντοτε, από το μέσο που εργάζεται.
Να σε ρωτήσω και κάτι άλλο; Νιώθεις πρωτάρης με κάθε νέα εκπομπή σου;
Πάντα. Δεν θα μου περάσει ποτέ. Κάθε φορά βιώνω την ίδια αγωνία με το ξεκίνημα μιας νέας τηλεοπτικής προσπάθειας.
Θεωρείς τον εαυτό σου fuzer; Δηλαδή, άνθρωπο της νέας εποχής που καταφέρνει να συνδυάσει όσα φαινομενικά είναι αδύνατο να συνδυαστούν;
Θεωρώ τον εαυτό μου στοχαστή ή και ανικανοποίητο. Γι’ αυτό και καταπιάνομαι με διάφορα πράγματα ανά καιρούς. Είναι στοιχείο της προσωπικότητάς μου που ενέταξα και στη δουλειά μου. Θέλω να κάνω όσα περισσότερα μπορώ ενόσω είμαι ακόμη ικανός να τα φέρω εις πέρας.
Έχεις πίστη στον εαυτό σου, στις ικανότητές σου;
Ποτέ δεν είμαι σίγουρος για τον εαυτό μου. Είμαι σίγουρος για την προσπάθεια που θα καταβάλω προς την πραγμάτωση του στόχου όταν αναλαμβάνω κάτι, σε επαγγελματικό ή προσωπικό επίπεδο.
Πόσο σημαντικό είναι για σένα να πετυχαίνεις τους στόχους σου;
Υπάρχει άνθρωπος που δεν αντλεί ικανοποίηση όταν φτάσει τον στόχο του; Δεν θα μαραζώσω αν δεν τον πιάσω αμέσως. Έχω μηχανισμούς αντιμετώπισης και ανασύνταξης με νέους στόχους.
Όταν αποκαλύπτεις κάτι τολμηρό, για παράδειγμα, αισθάνεσαι λύτρωση;
Αισθάνομαι έτοιμος για κριτική. Όποια κι αν είναι. Αν δεν την προκαλέσω, τότε σημαίνει ότι δεν κάνω γι’ αυτή τη δουλειά. Καλύτερα να κλειστώ σε ένα γραφείο με γραβάτα και ωράριο.
Το πιο τολμηρό πράγμα που έχεις κάνει, το έχεις κάνει στη ζωή ή στη δημοσιογραφία;
Στη ζωή μου και το απόλαυσα, γιατί πήγα ενάντια στις πιθανότητες και δικαιώθηκα εν μέρει.
Έχεις κάνει λάθη από υπερβάλλον ζήλο στη δουλειά σου; Πάτησες μπανανόφλουδες;
Έχω αφήσει δουλειές για ασήμαντες αφορμές, έχω θυσιάσει τον εαυτό μου και έχω έρθει ενάντια στα θέλω μου. Αυτά μου στοίχισαν.
Και πώς το χειρίστηκες μετά;
Πείσμωσα, δούλεψα και ξανασηκώθηκα μετά την πτώση από μπανανόφλουδα.
